Luchtverontreiniging is schadelijk voor de volksgezondheid

Het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu  maakt elk jaar overzichtskaarten van de luchtverontreiniging en stikstofdepositie in Nederland. Uit de nieuwe kaarten met daarin de officieel vastgestelde cijfers (zogeheten GCN Grootschalige Concentratiekaarten Nederland /GDN Grootschalige Depositiekaarten Nederland -kaarten), blijkt dat de lucht boven ons land in 2020 veel lagere concentraties stikstofdioxide (NO2) en fijnstof (PM) bevatte dan in 2019. Deze daling is in 2020 versterkt door de gevolgen van maatregelen die genomen zijn vanwege de uitbraak van SARS severe acute respiratory syndrome -COV-2 (corona). Het is niet duidelijk in hoeverre deze effecten in de toekomst blijven bestaan. Naast de overzichtskaarten maakte het RIVM prognosekaarten voor de luchtverontreiniging in 2025 en 2030.

Luchtverontreiniging is schadelijk voor de volksgezondheid. Te veel stikstofdepositie op natuurgebieden is schadelijk voor het aantal en de variatie van planten- en diersoorten. Overheden gebruiken de GCN Grootschalige Concentratiekaarten Nederland /GDN Grootschalige Depositiekaarten Nederland -kaarten voor hun beleid om de luchtkwaliteit te verbeteren en de stikstofdepositie te verminderen. De nieuwe kaarten worden ook gebruikt in het beleidsinstrumentarium voor stikstof, en het rekenmodel AERIUS. Het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu  combineert voor het maken van de GCN/GDN-kaarten metingen en modelberekeningen om de werkelijke situatie zo goed mogelijk te benaderen.

Stikstofdioxide- en fijnstofconcentraties
De concentraties stikstofdioxide in de lucht zijn in 2020 veel lager dan in 2019, gemiddeld ongeveer 20 procent. Dat komt vooral doordat er in 2020 minder wegverkeer was door de coronamaatregelen, zoals het thuiswerken. Naar verwachting zullen de concentraties stikstofdioxiden in 2030, door voorgenomen maatregelen in de hele EU European Union  , ongeveer 40 procent lager zijn dan in 2018.

De concentraties fijnstof waren in 2020 ook lager dan in 2019; PM10 ongeveer 10 procent en PM2,5 ongeveer 15 procent. De verwachting is dat deze concentraties door nationale en internationale maatregelen, in 2030 ongeveer 25 respectievelijk 40 procent lager zullen zijn dan in 2018.

Stikstofdepositie
De gemiddelde stikstofdepositie op het Nederlandse landoppervlak was in 2020 circa 9 procent lager dan in 2019. Dit valt binnen de bandbreedte van de jaarlijkse fluctuatie, die onder meer door weersomstandigheden wordt bepaald. De verwachting voor 2030 is dat de stikstofdepositie dan 19 procent lager kan zijn dan in 2018. Dit is een verwachting op basis van de nu bekende maatregelen die in Nederland en het buitenland worden genomen om de uitstoot van luchtvervuilende stoffen te verlagen.

Rapport: Grootschalige concentratie- en depositiekaarten Nederland. Rapportage 2021