Er is geen claimcultuur ontstaan, maar de financiële impact van medische incidenten op zorgverzekeraars en instellingen is wél fors toegenomen

De afgelopen vijftien jaar bleef het aantal ingediende schadeclaims binnen de Nederlandse ziekenhuiszorg opmerkelijk stabiel, met een gemiddelde van zo’n 1.400 claims per jaar. Toch verviervoudigde in diezelfde periode de kosten van schadeclaims. De totale schadelast bedroeg in 15 jaar ruim 400 miljoen euro. Dat concludeert gynaecoloog Désirée Klemann in haar promotieonderzoek aan Maastricht University en het Maastricht UMC+. “Er is geen claimcultuur ontstaan, maar de financiële impact van medische incidenten op zorgverzekeraars en instellingen is wél fors toegenomen”, zegt Klemann.

In het onderzoek werd gekeken naar de schadeclaims over een periode van vijftien jaar, met een inhoudelijke verdieping op claims binnen de gynaecologie. Het onderzoek toont aan dat naar verhouding chirurgische behandelingen vaak leiden tot het indienen van een schadeclaim, terwijl claims met betrekking tot diagnostiek vaker worden toegekend en hogere kosten met zich meebrengen. De kwaliteit en volledigheid van medische dossiers is van invloed op de afwikkeling van claims; onvolledige dossiers leiden vaker tot uitkering van een financiële vergoeding. De ernst van de onderliggende aandoening, het type behandeling (acuut, gepland, al dan niet chirurgisch) blijkt van invloed op de kans op schadeclaims. 

Een belangrijke conclusie is dat medische incidenten vaak ontstaan op ‘systeemniveau’, zoals bij gebrekkige communicatie tussen zorgverleners, onduidelijke taakverdeling of een tekort aan personeel of middelen. Toch zijn procedures voor incidentafwikkeling, zoals klacht- en tuchtzaken vaak gericht op individuele hulpverleners. Klemann pleit naar aanleiding van haar onderzoek daarom voor bredere incidentanalyse waarbij het hele zorgsysteem – inclusief samenwerking, werkdruk en informatieverwerking – wordt meegenomen.

Hiervoor werd innovatieve analysemethode ontwikkeld, die de ‘veerkracht’ van een zorgsysteem kwantificeert. Daarmee kunnen zorginstellingen knelpunten in hun organisatie herkennen én verbeteren, nog vóórdat een volgend incident zich voordoet. “Niet elke complicatie is te voorkomen, maar we kunnen er wél beter van leren,” aldus Klemann. “Door meer aandacht te geven aan teamcommunicatie en de organisatie van zorg, verbeteren we de veiligheid voor patiënten én de werktevredenheid van zorgverleners.”

Bron: Maastricht UMC+