Zowel het aantal apotheken in eigendom van ketens als het aantal zelfstandige apotheken dat is aangesloten bij een formule liet vorig jaar een toename zien

Per januari van dit jaar zijn in Nederland 1996 openbare apotheken gevestigd. Zowel het aantal apotheken in eigendom van ketens als het aantal zelfstandige apotheken dat is aangesloten bij een formule liet vorig jaar een toename zien. 92% van de apotheken is verbonden aan een keten of een formule.

Gedurende het afgelopen jaar openden 34 nieuwe apotheken hun deuren, waaronder vier poliklinische apotheken en één dienstapotheek. Daartegenover staat een aantal van 27 apotheken waarvan de deur definitief op slot ging. Eén daarvan was een poliklinische apotheek en één een dienstapotheek. Per saldo kwamen er in 2018 dus zeven apotheken bij.

Big five
Nederland telt vijf apotheekformules met meer dan ongeveer honderdvijftig aangesloten apotheken. Een apotheekformule bestaat uit een groep apotheken die volgens een bepaald concept zijn ingericht en/of worden gefaciliteerd vanuit een centrale organisatie. Ze zijn (veelal) gelieerd aan een groothandel. Uit een inventarisatie van de SFK blijkt dat BENU Apotheken, verbonden aan groothandel Brocacef, begin 2019 de grootste apotheekformule is met in totaal 482 aangesloten apotheken. Daarvan zijn er 316 eigendomsapotheken en de rest bestaat uit zelfstandige apotheken in formuleverband. Voor het eerst na de herstructurering als gevolg van de overname van de Mediq apotheken – waarbij Brocacef op last van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) 89 apotheken moest afstoten – nam het aantal BENU Apotheken weer toe. De toename van vijftien apotheken betreft allemaal eigendomsapotheken. 

Met 468 aangesloten zelfstandige apotheken komt Service Apotheek – gelieerd aan groothandel Mosadex – op de tweede plaats. Geen van de Service Apotheken is eigendom van de groothandel. Pluriplus neemt met iets meer dan vierhonderd aangesloten apotheken de derde positie in. Pluriplus faciliteert de apotheken bij de contractering met zorgverzekeraars. De Pluriplus Apotheken vormen een inhoudelijk  samenwerkingsplatform en zijn gelieerd aan de groothandel Pluripharm, maar zijn niet verplicht om bij die groothandel in te kopen. In tegenstelling tot Service Apotheken en verreweg de meeste BENU Apotheken zijn Pluriplus-apotheken niet als zodanig in het straatbeeld herkenbaar. De vierde grote apotheekformule is die van groothandel Alliance Healthcare met 188 apotheken. Hiervan zijn er 59 in eigendom – herkenbaar als Boots Apotheken – en vallen de overige onder de vlag van de Alphega-formule. Tot slot was begin 2019 de Stichting VNA (mede-)eigenaar van 148 apotheken.

Overige
Van de overige ketens dan wel formules is Medsen met 53 eigendomsapotheken de grootste. Hun aantal is in het afgelopen jaar met tien toegenomen door de overname van de apotheken die voorheen als Arts en Zorg herkenbaar waren. De Verenigde Apotheken Limburg (val) heeft 35 apotheken, Thio Pharma 21, net zoveel als de Acdapha groep (waarvan zeven franchisers). De Zorggroep Almere telt zestien apotheken. In totaal zijn 1832 apotheken, ofwel 92% van alle openbare apotheken, verbonden aan een keten of formule.