De zorg staat door personeelstekort, vergrijzing en hogere uitgaven onder grote druk

In Nederland werken steeds meer partijen, zoals zorg- en welzijnsorganisaties, gemeenten en GGDGemeentelijke Gezondheidsdienst’en met een zogeheten ‘breed gezondheidsconcept’. Hierbij staat niet langer ‘ziek zijn’ centraal, maar juist wat iemand nog wél kan. Maar hoe wordt dit toegepast in de praktijk? Het RIVM volgde twee jaar lang drie regio’s om te zien hoe de manier van werken werd aangepast en wat de ervaringen waren. Inwoners, (zorg)professionals, beleidsmakers en bestuurders zijn enthousiast, maar zien ook nog uitdagingen.

De zorg staat door personeelstekort, vergrijzing en hogere uitgaven onder grote druk. Een mogelijke bijdrage aan een oplossing is om ‘gezondheid’ als uitgangspunt te nemen in plaats van ‘ziekte’. Dus: hoe blijven mensen zo lang mogelijk gezond, wat kan iemand nog wél en wat geeft hun leven zin? Door in een gesprek ook naar andere aspecten van iemands leven te vragen, komen soms ook andere oplossingen naar boven, zoals het doen van vrijwilligerswerk tegen eenzaamheid.

Positieve ervaringen en uitdagingen
Voor dit onderzoek volgde het RIVM provincie Flevoland, gemeente Texel en de Utrechtse wijken Leidsche Rijn-Vleuten de Meern. De betrokkenen daar zien de toegevoegde waarde van deze nieuwe manier van werken. Organisaties en professionals konden elkaar beter vinden en makkelijker activiteiten opzetten om de gezondheid van inwoners te verbeteren. Professionals ervaarden meer werkplezier als zij deze ‘brede kijk’ gebruikten bij het werken met inwoners of patiënten. Inwoners merkten dat zij bewuster met hun gezondheid bezig zijn en meer regie hebben. Deze manier van werken en breder naar gezondheid kijken, is wel een proces dat veel tijd vraagt. Ook zijn de resultaten niet direct zichtbaar. De regio’s willen daarom graag van elkaars ervaringen leren en kennis uitwisselen.

Toepassen in de praktijk
Zeven elementen vergroten de kans van slagen van de toepassing van een breed gezondheidsconcept. Dit zijn: draagvlak bij alle betrokken organisaties, een duidelijke focus in de aanpak en professionals van verschillende organisaties die elkaar kennen. Verder is het belangrijk dat organisaties werken vanuit de behoeften en mogelijkheden van inwoners. Voldoende geld en een faciliterende organisatiestructuur zijn belangrijke randvoorwaarden. Daarnaast helpt het om ervoor te zorgen dat inwoners op verschillende manieren in aanraking komen met ‘gezond leven’, bijvoorbeeld via werk en onderwijs. 
 
Het RIVM deed dit onderzoek in opdracht van het ministerie van VWSMinisterie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Eerder zette het RIVM al op een rij hoe organisaties invulling gaven aan een breed gezondheidsconcept en waar zij tegenaan liepen.

Rapport
Het toepassen van brede gezondheidsconcepten: inspirerend en uitdagend voor de praktijk. Ervaringen uit drie regio’s