Goede communicatie, vertrouwen en gelijkwaardigheid belangrijk in samenwerking

Informele zorg is zorg verleend door familie, vrienden, buren en vrijwilligers en speelt een steeds grotere rol in de samenleving. Goede afstemming tussen formele en informele zorg is van belang. Het Nivel onderzocht de behoeften van (wijk)verpleegkundigen en mantelzorgers met betrekking tot de onderlinge samenwerking aan de hand van drie bijeenkomsten. Hieruit kwam naar voren dat randvoorwaarden goed geregeld moeten zijn. Denk aan scholing voor verpleegkundigen over de samenwerking met mantelzorgers, flexibiliteit van werkgevers van mantelzorgers en duidelijkheid over juridische verantwoordelijkheden. Wanneer deze voorwaarden goed geregeld zijn, kan een toename van de inzet van mantelzorgers mogelijk bijdragen aan het oplossen van de personeelstekorten in de zorg.

Goede communicatie, vertrouwen en gelijkwaardigheid belangrijk in samenwerking
Volgens de deelnemende (wijk)verpleegkundigen en mantelzorgers zijn goede communicatie, vertrouwen en gelijkwaardigheid van belang in de samenwerking. Ook is er vanuit beide groepen aandacht nodig voor welzijn en belastbaarheid en vonden de deelnemers het belangrijk om de samenwerking regelmatig samen te evalueren. Verpleegkundigen gaven aan behoefte te hebben aan scholing op het gebied van de samenwerking met mantelzorgers, bijvoorbeeld over motiverende gespreksvoering.

Mantelzorgers willen onder voorwaarden handelingen overnemen van verpleegkundigen
In de afgelopen jaren hebben (wijk)verpleegkundigen een meer coachende en coördinerende rol gekregen. In deze rol stimuleren zij cliënten en mantelzorgers om zo lang mogelijk zelf- en samenredzaam te zijn. Een mogelijke manier om dit te doen, is door verpleegkundige handelingen te laten uitvoeren door mantelzorgers. Deelnemende mantelzorgers stonden hiervoor open, mits de handeling niet te complex of risicovol is en zij duidelijke uitleg en begeleiding krijgen van een (wijk)verpleegkundige bij het aanleren van de handeling. Het overnemen van verpleegkundige handelingen door mantelzorgers vraagt van verpleegkundigen dat zij moeten kunnen inschatten wanneer een mantelzorger voldoende bekwaam is om dit te doen. Ook is duidelijkheid nodig over juridische verantwoordelijkheden.

Bekijk alle resultaten van het Nivel-onderzoek in de gehele publicatie.

Over het onderzoek
Voor dit onderzoek zijn in 2025 drie bijeenkomsten georganiseerd, één met (wijk)verpleegkundigen, één met mantelzorgers en één gezamenlijke bijeenkomst met (wijk)verpleegkundigen en mantelzorgers. Ook is een schatting gemaakt van de mate waarin (een betere afstemming tussen formele en) informele zorg kan bijdragen aan het verkleinen van de personeelstekorten in de wijkverpleging. Het onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met en met financiering van Utrechtzorg.

Bron: Nivel