Dementie is een complexe hersenziekte

Het afgelopen jaar is er veel gebeurd in het dementieonderzoek. Dementie is een ongelofelijk complexe hersenziekte. Onderzoek draagt bij aan meer kennis en begrip van de ziekte en brengt ons dichter bij een wereld waarin dementie te voorkomen of te behandelen is. Het is tijd om terug te blikken op de belangrijkste gebeurtenissen uit het onderzoeksveld van afgelopen jaar.

1. Resultaten medicijnen tegen alzheimer.
Je kunt er niet omheen: alzheimermedicijnen zijn veel in het nieuws geweest afgelopen jaar. Eerst waren er resultaten van Aducanumab en later in het jaar van Lecanemab. Beide medicijnen kunnen alzheimer enigszins afremmen. Het effect is echter beperkt, met soms kans op ernstige bijwerkingen. Op dit moment zijn het vooral  hoopvolle resultaten voor de wetenschap. Het levert kennis op die hopelijk zal leiden tot steeds effectievere behandeling. Aducanumab komt niet in Nederland op de markt. Voor Lecanemab is dat onzeker. Als het in Europa wordt goedgekeurd, komt het op zijn vroegst op kleine schaal in 2025 beschikbaar voor mensen in een vroeg stadium van de ziekte van Alzheimer

2. Ontwikkeling bloedtesten voor betere diagnostiek.
Een vroege diagnose is van groot belang, zeker als er medicijnen of behandelingen komen. Bloedtesten kunnen dan een belangrijke rol in het diagnosetraject gaan spelen. Verschillende onderzoekers vinden steeds meer eiwitten in het bloed die de ziekte kunnen vaststellen. Bloed afnemen is snel, makkelijk en goedkoop. In het huidige diagnosetraject, zonder dat er medicijnen beschikbaar zijn, is de rol van bloedtesten beperkt. Mede daarom zijn bloedtesten op dit moment nog niet beschikbaar bij de huisarts, maar worden ze voor wetenschappelijk onderzoek al wel bij enkele geheugenklinieken in de praktijk getest.

3. Ontdekking van genen die betrokken zijn bij de ontwikkeling van alzheimer
Onderzoekers ontdekken steeds meer genen die het risico op alzheimer kunnen beïnvloeden. In totaal zijn er nu 75 plekken op het DNA bekend die het risico op alzheimer verhogen óf verlagen. Alhoewel het om hele kleine veranderingen van het risico gaat, geven de genen wel informatie over de processen die betrokken zijn bij dementie. Toekomstige behandelingen en medicijnen kunnen  ingrijpen op deze processen.

4. Steeds meer bekend over gezonde leefstijl en het voorkomen van dementie.
Steeds meer onderzoek laat zien dat een gezonde levensstijl de kans op dementie kan verkleinen. Voeding is een thema dat vaak aan bod kwam, waaronder de interessante resultaten van het MIND dieet. De kennissynthese die Alzheimer Nederland liet uitvoeren laat zien dat er meer gekeken moet worden naar het volhouden van gezonde gewoontes in de praktijk.

5. Grootste financiers dementieonderzoek slaan handen ineen.
Alzheimer Nederland werkte in 2022 intensief samen met overheidsfinanciers ZonMw en Health~Holland in de oprichting van onderzoeksconsortia. Zo zijn we in 2022 begonnen met het financieren van een onderzoeksconsortium naar praktijkoplossingen en dragen bij aan een consortia naar technologie bij dementiezorg. Daarnaast spelen we bij veel onderzoek een belangrijke rol in communicatie, implementatie en participatie van mensen met dementie en hun naasten. In totaal is er meer dan 30 miljoen aan onderzoeksgeld toegezegd aan zeven grote consortia, waarvan ruim 4 miljoen van Alzheimer Nederland.

Dankbaar voor de steun aan Alzheimer Nederland
Over de hele wereld werken onderzoekers hard aan kennis en begrip van dementie. Alzheimer Nederland maakte in 2022 weer veel belangrijk dementieonderzoek in Nederland mogelijk naar de verschillende vormen van dementie. Dankzij de steun van onze donateurs hebben we in totaal meer dan 8,5 miljoen euro toe kunnen kennen aan meer dan 50 onderzoeksprojecten. We zijn heel dankbaar dat we zoveel onderzoek mogelijk hebben kunnen maken en gaan hier in 2023 mee door.