Kan medicijngebruik door de vader echt leiden tot nadelige effecten bij het ongeboren kind? Het antwoord op deze vraag is onduidelijk

Het lijkt onwaarschijnlijk dat medicijngebruik door de aanstaande vader risico’s oplevert voor het ongeboren kind. Maar hier is tot nu toe weinig onderzoek naar gedaan, terwijl er wel veel vragen over leven. De Teratologie Informatie Service van Lareb is, samen met het Erasmus Medisch Centrum, een onderzoek gestart naar de veiligheid van gebruik van immunosuppressiva (afweer-onderdrukkende middelen) door mannen met een kinderwens.

Immunosuppressiva
Sommige immunosuppressiva kunnen schade aanbrengen aan het DNA, in theorie dus ook aan het DNA van zaadcellen. Daardoor kan een risico op het nageslacht niet helemaal worden uitgesloten. Dit geldt bijvoorbeeld voor methotrexaat en voor mycofenolaatmofetil. Omdat onduidelijk is of er risico’s zijn, moet uit voorzorg anticonceptie gebruikt worden. Voor mannen die het middel chronisch gebruiken (bijvoorbeeld tegen afstoting na een orgaantransplantatie) betekent dit dat ze geen eigen kinderen zouden kunnen verwekken.

Aangeboren afwijkingen
Kan medicijngebruik door de vader echt leiden tot nadelige effecten bij het ongeboren kind? Het antwoord op deze vraag is onduidelijk. Er is te weinig onderzoek naar gedaan. Tot nu toe blijkt niet dat er een verhoogde kans is op aangeboren afwijkingen. Maar bij bovengenoemde middelen, die DNA schade kunnen geven, is meer onderzoek nodig om zekerheid te krijgen (1).

Survival of the fittest
Tot nu toe is er geen verhoogde kans op afwijkingen gezien bij medicijngebruik door de man. Ook niet bij middelen die schadelijk kunnen zijn voor zaadcellen. Meest aannemelijke verklaring hiervoor is het principe van ‘survival of the fittest’: dit zorgt ervoor dat alleen de meest vitale uit de miljoenen beschikbare spermacellen de zwangerschap tot stand brengt. Als toch een bevruchting optreedt met een beschadigde zaadcel, dan zal dit waarschijnlijk eindigen in een vroege miskraam. Deze uitkomst wordt dan ook meegenomen in het onderzoek.

(1) de Swart I, te Winkel B. Kans schade foetus door medicatie vader niet goed onderzocht. Pharm Weekbl 2018 ;8:153-13