Mensen met gevoeligheid voor schizofrenie hebben een grotere kans om te beginnen met het gebruik van cannabis

Een grootschalig onderzoek naar de genetische aanleg voor het gebruik van cannabis toont aan dat  cannabisgebruik samenhangt met psychische gezondheid en persoonlijkheid. Het onderzoek is uitgevoerd bij meer dan 180.000 deelnemers. Eén van de conclusies is dat mensen met gevoeligheid voor schizofrenie een grotere kans hebben om te beginnen met het gebruik van cannabis. Het artikel verscheen op 27 augustus in Nature Neuroscience.

Het onderzoek is uitgevoerd door Joëlle Pasman, Karin Verweij en andere onderzoekers van het International Cannabis Consortium, waarbij gegevens van grote genetische databanken van 23andMe en UK Biobank en 16 andere studies zijn gebruikt. Het is wereldwijd het grootste onderzoek naar de erfelijke aanleg van cannabisgebruik. De onderzoekers vonden 35 genen die in verband gebracht kunnen worden met cannabisgebruik.

Het meest significante gen, CADM2, werd al eerder geassocieerd met risicovol gedrag, persoonlijkheid en alcoholgebruik. Hoofdonderzoeker Jacqueline Vink van de Radboud Universiteit, leider van het International Cannabis Consortium: ‘dat CADM2 ook sterk geassocieerd is met het gebruik van cannabis past in dit plaatje.’

Genetische overlap
In het onderzoek verklaren alle (meer dan een miljoen) genetische varianten samen ongeveer 11 procent van de verschillen in cannabisgebruik tussen mensen. Er blijkt genetische overlap te zijn tussen cannabisgebruik en roken en alcoholgebruik, psychische gezondheid (onder andere een grotere kans op schizofrenie en autisme) en persoonlijkheid (onder andere een grotere kans op extraversie en risicovol gedrag). Dit betekent dat deels dezelfde genetische varianten invloed hebben op cannabisgebruik en andere psychologische of psychiatrische eigenschappen.

Cannabis en schizofrenie
Uit het onderzoek bleek dat deels dezelfde genen het risico op cannabisgebruik en schizofrenie beïnvloeden. ‘Dat is geen grote verrassing aangezien er in eerdere studies al vaker is aangetoond dat cannabisgebruik en schizofrenie samenhangen, maar wij hebben daarnaast ook onderzocht of er een causale relatie is’, aldus Vink.

‘Met een nieuwe analysetechniek, genaamd “Mendeliaanse Randomisatie”, zijn we er in geslaagd om aan te tonen dat schizofreniesymptomen causaal leiden tot een grotere kans op het gebruik van cannabis’. Dit kan betekenen dat mensen met schizofrenie cannabis gebruiken als zelfmedicatie. De omgekeerde causale relatie (dat cannabisgebruik zou kunnen leiden tot schizofrenie) kunnen de onderzoekers overigens niet uitsluiten.

Het onderzoeksteam is inmiddels begonnen met een nieuw onderzoek, waarin ze onderzoeken welke genen een rol spelen bij de hoe vaak en hoeveel cannabis mensen gebruiken.

Het International Cannabis Consortium wordt geleid door onderzoekers  van de Radboud Universiteit (Prof. Jacqueline Vink), Amsterdam UMC (Prof. Karin Verweij), QIMR Berghofer Medical Research Institute (Prof. Eske Derks) en Virginia Commonwealth University (Dr. Nathan Gillespie). Binnen het consortium doen  16 verschillende onderzoeksgroepen mee uit Europa, Noord-Amerika en Australië. Daarnaast zijn gegevens gebruikt van 23andme en van UK Biobank.