In Nederland ontvangen mensen van 55 tot en met 75 jaar elke twee jaar een oproep voor het bevolkingsonderzoek darmkanker

Hoe eerder darmkanker wordt opgespoord, hoe succesvoller de behandeling is en hoe kleiner de kans is om aan de ziekte te overlijden. Daarom wordt in Nederland het bevolkingsonderzoek darmkanker aangeboden. En dat doet zijn werk goed, blijkt uit een evaluatie van Erasmus MC in opdracht van het RIVM. ‘Deelname leidt daadwerkelijk tot minder sterfte aan darmkanker.’ 

In Nederland ontvangen mensen van 55 tot en met 75 jaar elke twee jaar een oproep voor het bevolkingsonderzoek darmkanker. Een ontlastingstest spoort bloed op dat kan duiden op darmkanker of een voorstadium daarvan. Zo kan darmkanker vroeg ontdekt of zelfs voorkomen worden. Dit vergroot de kans op een succesvolle behandeling. Het doel van het onderzoek is dan ook om darmkanker te voorkomen en de sterfte en ziektelast te verminderen. 

‘Wij analyseerden de uitkomsten van de screening vanaf de start van het bevolkingsonderzoek in 2014 tot nu. Bij de meer dan zes miljoen mensen, die één of meerdere keren werden uitgenodigd voor het bevolkingsonderzoek naar darmkanker, zagen we dat het risico om te overlijden aan darmkanker met bijna 45 procent daalde bij degenen die deelnamen,’ vertelt prof. dr. Iris Lansdorp-Vogelaar van de afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg van Erasmus MC. ‘De screening doet dus wat hij moet doen.’ 

Aantal deelnemers neemt af
Het bevolkingsonderzoek darmkanker is dus succesvol. Toch is het aantal deelnemers de afgelopen jaren gedaald. In 2023 deed slechts 67,2 procent van de genodigden mee aan de ontlastingstest. Vooral mannen maken er minder gebruik van, terwijl uit de cijfers blijkt dat er bij hen vaker darmkanker wordt gevonden. ‘Ze hebben dus een iets hoger risico. Tegelijk toonde de evaluatie aan dat de afname in sterfte bij mannen hoger was dan bij vrouwen. Het zou dus juist voor hen extra gunstig zijn om mee te doen.’ 

Naast de aanzienlijke gezondheidswinst blijkt de screening op darmkanker ook kostenbesparend te zijn, ontdekte Erasmus MC. ‘Je moet wel eerst investeren in het bevolkingsonderzoek, maar omdat het dure behandelingen bespaart, is het uiteindelijk kostenbesparend. Dit was niet het doel, maar het is wel een tweede positief resultaat. Zeker omdat die besparingen in de toekomst weer mogelijkheden bieden voor andere preventieve activiteiten’, legt Lansdorp-Vogelaar uit. 

Thuis de ontlastingstest doen is de eerste stap 
Het Centrum voor Bevolkingsonderzoek van het RIVM vindt het positief dat deze onafhankelijke evaluatie van Erasmus MC aantoont dat het bevolkingsonderzoek naar darmkanker effectief is. ‘Het terugdringen van sterfte door darmkanker gebeurt in het bevolkingsonderzoek voor een groot deel door poliepen weg te halen, die dan niet meer kunnen uitgroeien tot darmkanker. Daarmee is dit echt een voorbeeld van preventief handelen’, zegt Patricia Hugen, programmamanager Bevolkingsonderzoeken naar Kanker bij het RIVM. ‘Wij werken eraan zoveel mogelijk mensen te bereiken. Daarom krijgen mensen de gratis ontlastingstest thuisgestuurd. Daarin zit informatie om een geïnformeerde keuze te maken en een duidelijke gebruiksaanwijzing. Zo kunnen mensen thuis de eerste stap zetten naar opsporing van darmkanker.’ 

Preventie
Preventie helpt mensen langer en gezonder te leven. Met onze kennis over het voorkomen van ziektes en het verbeteren van de gezondheid, biedt het Erasmus MC objectieve informatie aan overheden, beleidsmakers en de preventiepraktijk. Zo nemen we verantwoordelijkheid voor een gezonder mens in een gezonde omgeving. Zoals beschreven in Koers28, de strategie van het Erasmus MC.

Bron: Erasmus MC