Therapietrouw blijkt in de praktijk erg lastig te zijn voor patiënten met longziekten

Een slimme, digitale voorzetkamer zorgt ervoor dat patiënten met COPD hun medicatie beter innemen. Dat blijkt uit een Groningse studie van het Therapietrouw Centrum van het UMCG en het Martini Ziekenhuis.

De therapietrouw ging bij de onderzochte groep patiënten met 38 procent omhoog. De digitale voorzetkamer is een hulpmiddel voor de traditionele inhalator: het ‘pufje’. De voorzetkamer meet precies hoe vaak en op welke manier de patiënt inhaleert en maakt persoonlijke instructies mogelijk om de inhalatietechniek te verbeteren. Een mooie ontwikkeling op de Dag van de Therapietrouw.

Het belang van therapietrouw bij longziekten
Therapietrouw blijkt in de praktijk erg lastig te zijn voor patiënten met longziekten. Therapietrouw wil zeggen een correcte inhalatietechniek en op tijd gebruik van de inhalator. COPD-patiënten die hun medicatie niet optimaal gebruiken worden vaker opgenomen in het ziekenhuis, hebben een lagere kwaliteit van leven en een verminderde levensverwachting. Dit benadrukt het grote belang van therapietrouw. De reden van therapie-ontrouw is per patiënt verschillend en heeft veel onderliggende oorzaken. Denk aan vergeetachtigheid, moeite met het innemen van de medicatie of angst voor hoge kosten. Dit maakt een persoonlijke aanpak cruciaal bij het verbeteren van therapietrouw. De digitale voorzetkamer is hiervan een uitstekend voorbeeld.

Van “one size fits all” naar een persoonlijke instructie
Job van Boven, oprichter van het Therapietrouw Centrum van het UMCG: “In de praktijk zie je als behandelaar je patiënt twee keer per jaar. We geven dan een ‘one size fits all’ instructie over het gebruik van de inhalator. De patiënt gaat naar huis en dan hopen we dat de patiënt er goed mee om weet te gaan. We zien uiteindelijk dat 70% van de patiënten fouten maakt met inhaleren, dus een slimme oplossing om mensen beter te helpen is zeer welkom.”

De digitale voorzetkamer meet elke inhalatie, checkt de kwaliteit en maakt persoonlijke feedback aan patiënten mogelijk over hun medicatiegebruik tijdens de afgelopen maand(en). De digitale voorzetkamer geeft een volledig beeld van het medicatiegebruik van de patiënt, waarmee een gepersonaliseerde instructie gegeven kan worden om inhalatie-fouten te voorkomen. Dit blijkt succesvol: Bij deze patiënten werden maar liefst 38 procent minder inhalatie-fouten geconstateerd. Momenteel wordt nog in hoofdhaar gekeken of dat ook tot een betere geneesmiddelblootstelling heeft geleid. Om de resultaten van de digitale voorzetkamer op andere uitkomsten, zoals ziekenhuisopnames, verder te meten is een langetermijnstudie nodig.

Data gecombineerd met een persoonlijke instructie
In de studie werd de patiënt zijn eigen medicatie-innamedata gecombineerd met een praktische tool voor behandelaren om therapietrouw te verhogen. Met deze tool, een therapietrouwschijf, is het mogelijk om samen met de patiënt op laagdrempelige wijze te ontdekken wat zijn of haar valkuilen zijn bij het nemen van medicatie. Vervolgens geeft de schijf interventiestrategieën om de therapietrouw samen te verhogen. “De combinatie van digitale data en persoonlijke feedback zorgt voor een mooie stap richting optimaal geneesmiddelengebruik", aldus Job van Boven.

Tweede studie gestart
Deze week is de tweede studie met de digitale voorzetkamer van start gegaan, bij mensen met astma. ‘In deze gerandomiseerde studie gaan we de helft van de patiënten persoonlijke educatie geven en de helft algemene educatie om de verschillen tussen de twee groepen te testen.’ De resultaten van deze studie worden verwacht halverwege 2022.

Multidisciplinair onderzoek 
De studie is uitgevoerd met een multidisciplinair regionaal team van een huisarts-promovendus, longartsen, longverpleegkundigen, een RUG-technoloog en apothekers van het UMCG en het Martiniziekenhuis.