Deze afname is mogelijk een gevolg van de gewijzigde bekostiging van beschermd wonen

Het aandeel cliënten met psychische problemen dat buiten de eigen regio wordt opgevangen in een beschermde woonomgeving, daalt. Sinds de decentralisatie van deze taak van het Rijk naar centrumgemeenten in 2015 gaat het om een gemiddelde daling van 20 procent. Deze afname is mogelijk een gevolg van de gewijzigde bekostiging van beschermd wonen. Centrumgemeenten ontvangen namelijk geen extra budget bij instroom van buiten de eigen regio. Het doel van deze manier van bekostiging is om tot een betere afweging te komen tussen de inzet van beschermd wonen en lichtere vormen van begeleiding. Een mogelijk gevolg is dat een cliënt minder gemakkelijk terecht kan in een gemeente waar diegene de best passende hulp vindt. Dit staat in de verschenen publicatie ‘Decentrale bekostiging beschermd wonen’ van het Centraal Planbureau (CPB).

Het beleid is er sinds 2015 op gericht om de beschermd-wonendoelgroep, daar waar mogelijk, zelfstandig te laten wonen en te ondersteunen met begeleiding aan huis. Dit moet de maatschappelijke participatie van deze doelgroep bevorderen. De verdere decentralisatie van beschermd wonen naar alle gemeenten per 2022 kan hierbij helpen. Alle gemeenten krijgen dan een financiële prikkel om mensen sneller te laten uitstromen uit een beschermde woonomgeving. Tegelijkertijd wordt het voor alle gemeenten financieel ongunstig om cliënten van elders op te vangen, wat het vinden van een plek buiten de eigen gemeente kan bemoeilijken. Een oplossing kan zijn om de gemeente waar de cliënt vandaan komt, mee te laten betalen. 

Beschermd wonen is een specialistische woonvoorziening voor mensen met psychische, psychosociale of verslavingsproblemen. Cliënten moeten verhuizen om gebruik te maken van deze voorziening, vaak naar een locatie buiten de eigen gemeente als daar een passende plek is. Voor beschermd wonen is landelijke toegankelijkheid wettelijk vastgelegd. Dat wil zeggen dat de herkomstplaats geen criterium mag zijn bij de toegang tot een beschermd-wonenplek.

Per 2022 krijgen alle gemeenten een vast budget voor beschermd wonen. Voor het opnemen van mensen uit andere gemeenten worden zij niet gecompenseerd. Hierdoor ontstaat het risico dat cliënten niet de best passende hulp kunnen krijgen.

Onder de huidige centrumgemeentefinanciering daalde het aandeel cliënten dat van buiten de eigen regio instroomt in beschermd wonen met 20 procent. De policy brief gaat in op deze bevinding. Het CPB legt verbanden met de financiële afwegingen die door de huidige bekostiging zijn ontstaan. Door deze financiële prikkel zijn risico's verbonden aan verdere decentralisatie naar alle gemeenten. Enkele beleidsopties zouden de risico's kunnen tegengaan. 

Downloads
Image Decentrale bekostiging beschermd wonen
DownloadVisuele samenvatting Beschermd wonen