De artsen weken af van de normen en richtlijnen van hun eigen beroepsgroep

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) heeft de afgelopen maanden ongeveer vijftig keer een corrigerende brief gestuurd naar artsen die evident onjuiste informatie gaven over het coronavirus aan hun patiënten of via sociale media. Of over het vaccineren daartegen. Ook schreef de inspectie zo’n tien keer dat een sanctie - zelfs via het tuchtrecht - kan volgen als de arts zou doorgaan met het verspreiden van zulke onjuiste informatie. Het ging daarbij onder andere om het betwisten van algemeen aanvaarde wetenschappelijke informatie, medicijnen propageren die afwijken van de professionele standaard of het actief ontraden van vaccinaties. De artsen weken daarmee af van de normen en richtlijnen van hun eigen beroepsgroep.

De inspectie respecteert de vrijheid van meningsuiting van iedereen - ook van artsen en andere zorgverleners. Discussie en reflectie binnen de verschillende beroepsgroepen is altijd heel nuttig. Maar daarná verwacht de inspectie van artsen en andere zorgverleners wel dat zij zich houden aan de algemeen aanvaarde normen en standpunten van hun beroepsgroep. Ook in hun uitspraken aan patiënten en op sociale media. Hun informatie moet feitelijk, controleerbaar en begrijpelijk zijn. Het geven van evident onjuiste informatie of zelfs het verspreiden van complottheorieën past daar zeker niet bij.

Handhaving
De inspectie kan zorgverleners een aanwijzing of een bevel geven of een boete opleggen. Ook kan de inspectie een kwestie voorleggen aan de tuchtrechter. In zo’n tien gevallen is de betrokken arts daar ook al expliciet op gewezen. Als een arts grensoverschrijdende uitlatingen blijft doen, zal de inspectie niet aarzelen een maatregel op te leggen of de tuchtrechter om een uitspraak te vragen.
 
De tuchtrechter kan een BIG-geregistreerde zorgverlener een maatregel opleggen als een waarschuwing, een berisping, een schorsing of zelfs het schrappen van de BIG-registratie. De inspectie kan een zorgverlener niet ‘uit het vak’ zetten.

In één geval heeft de inspectie een arts al een boete van 3.000 euro gegeven. Die boete ging over het voorschrijven van medicijnen die niet tegen corona bedoeld zijn. Verder heeft de inspectie artsen aangesproken op het afgeven van ongeldige medische verklaringen over het niet kunnen dragen van mondmaskers.

Als de inspectie een bestuurlijke sanctie heeft opgelegd, kan de arts of andere zorgaanbieder daar bezwaar tegen aantekenen en vervolgens bij de rechter in beroep gaan. Als de inspectie een kwestie heeft voorgelegd aan de tuchtrechter, kan de betrokken zorgverlener zich daar verweren. Zulke juridische procedures kunnen de nodige tijd duren.

Vaccinatiegraad belangrijk
Een hoge vaccinatiegraad is belangrijk om het coronavirus in te dammen. Daarom is vertrouwen in de kwaliteit en de veiligheid van de vaccins ook zo belangrijk. Eerlijke en open informatie draagt daar aan bij, zowel over de voordelen van vaccineren als over de risico’s. Verkeerde informatie (desinformatie) brengt dat vertrouwen schade toe.

Het doen van ongefundeerde uitspraken is in Nederland niet verboden. Maar de inspectie onderneemt wel actie als een zorgaanbieder uitspraken doet die een gevaar voor de volksgezondheid opleveren.

Ruim 200 meldingen
Sinds maart 2020 kreeg de inspectie ruim 200 meldingen over desinformatie door artsen. Al die meldingen zijn bekeken. Als er aanleiding was ondernam de inspectie actie.

De inspectie kan alleen iets doen als het gaat om zorgverleners. Tegen desinformatie door anderen zijn er verschillende websites, ook van de overheid. Onder andere:

-Vaccineren tegen corona: laat u informeren
-Welke informatie over coronavaccinatie kun je vertrouwen? (YouTube video)
Interview: Echt of onzin? 6 tips om desinformatie te herkennen

Desinformatie (anoniem) melden

Rijksvaccinatieprogramma
De inspectie stelt nooit eigen regels op, maar hanteert wettelijke regels plus de normen die beroepsgroepen zelf hebben opgesteld als hun professionele normen.

De inspectie onderschrijft het belang van het rijksvaccinatieprogramma, met vaccinaties van kinderen tegen bijvoorbeeld difterie, kinkhoest, tetanus, polio en mazelen, en tegen griep bij ouderen. Sinds april 2021 is ook vaccineren tegen corona onderdeel van het rijksvaccinatieprogramma. Het is een belangrijke pijler onder de publieke gezondheidszorg.

Uiteindelijk is iedereen er vrij in zich wel of niet te laten vaccineren. Bij die afweging is informatie van artsen en andere zorgverleners gezaghebbend. Daarom moet die stroken met de normen en richtlijnen van hun beroepsgroep.