Of je nou op de afdeling, in de thuiszorg of in een behandelkamer werkt: vermoeidheid onder zorgprofessionals is aan de orde van de dag.

Koffie is vaak de snelle oplossing, maar wist je dat de échte oorzaken van vermoeidheid vaak dieper liggen? Swiss Sense zet vijf minder bekende oorzaken op een rij die ongemerkt je slaap én je energie saboteren. 

Veel zorgmedewerkers denken dat hun vermoeidheid vooral komt door werkdruk, nachtdiensten of hectische werkdagen. Natuurlijk spelen deze factoren een grote rol, maar er zijn ook subtielere oorzaken die je herstel in de weg kunnen zitten. Denk aan je ademhaling, de lichtinval bij het opstaan of zelfs de luchtkwaliteit in je slaapkamer.  

Vermoeidheid is niet zomaar een ongemak: volgens het CBS heeft 1 op de 5 Nederlanders last van slaapproblemen. In de zorg, waar scherpte en fysieke energie essentieel zijn, kunnen de gevolgen groot zijn. Meer fouten, minder concentratie, minder geduld: allemaal risico’s die je liever wilt vermijden. Tijdelijke oplossingen zoals uitslapen of meer koffie drinken werken vaak maar kort. Wie écht structureel fitter wil zijn, moet verder kijken dan de standaard adviezen. Dit zijn vijf onverwachte factoren die jouw nachtrust kunnen verstoren:  

1. Je bed is ongemerkt een broeikas

Een goede slaap begint bij de juiste temperatuur. Veel mensen letten wel op de kamertemperatuur, maar vergeten dat ook het matras, de topper en het beddengoed invloed hebben. Een matras dat warmte vasthoudt of slecht ventileert kan ervoor zorgen dat je lichaam niet voldoende afkoelt – en dat is juist essentieel om diep te slapen. Zowel tijdens de warme als de koude maanden.  

  • Oplossing: Kies voor een hoogwaardig matras met ventilatiezones of materialen die de temperatuur reguleren, zoals gel-infused schuim of latex. Gebruik een ventilerende topper en een kussen dat warmte goed afvoert. Beddengoed van bamboe, lyocell of percal-katoen helpt je koel te blijven.
  • Goede tip: Neem een lauwwarme douche een halfuur voor het slapengaan om je lichaamstemperatuur op natuurlijke wijze te verlagen.

2. Je ademhaling werkt tegen je

Zeker na drukke diensten of stressvolle situaties kan je ademhaling veranderen. Tijdens de slaap ademen veel mensen ongemerkt door de mond. Dit droogt de mond uit, verhoogt de kans op snurken en verstoort de zuurstofopname – allemaal nadelig voor een diepe, herstellende slaap.  

  • Oplossing: Oefen met neusademhaling totdat het automatisch gaat, zowel overdag als ‘s nachts. Dit bevordert een rustige en diepe slaap.
  • Goede tip: Word je vaak wakker met een droge mond of verstopte neus? Dit kan wijzen op een allergie voor je kussen of matras. Kies hypoallergene materialen en zorg voor voldoende ventilatie in je slaapkamer.

3. Te weinig ochtendlicht ontregelt je ritme

Wie in de zorg werkt, heeft vaak onregelmatige diensten. Hierdoor raakt de biologische klok makkelijk verstoord. Blootstelling aan natuurlijk ochtendlicht helpt om je interne ritme te resetten. Zonder voldoende licht maakt je lichaam minder melatonine aan, wat inslapen moeilijker maakt.  

  • Oplossing: Start je dag met zoveel mogelijk daglicht. Open direct de gordijnen, drink je koffie bij het raam of maak een korte wandeling.
  • Goede tip: Gebruik bij gebrek aan daglicht en in de winterperiode een daglichtlamp van minimaal 10.000 lux om je natuurlijke bioritme te ondersteunen.

4. De lucht in je slaapkamer is niet optimaal

Een droge of vervuilde slaapkamerlucht kan een stille saboteur zijn. Slechte luchtkwaliteit leidt sneller tot verstopte luchtwegen, hoofdpijn en een onrustige slaap. Vooral na intensieve werkdagen is herstel juist extra belangrijk.  

  • Oplossing: Zet luchtzuiverende planten neer, zoals een areca-palm, aloë vera of Sansevieria. Deze planten filteren schadelijke stoffen uit de lucht en verhogen het zuurstofgehalte.
  • Goede tip: Lavendel en jasmijn geven een rustgevende geur af die kan helpen om stress te verlagen en de slaap te verdiepen. Een mechanische luchtreiniger is een goed alternatief als planten geen optie zijn.

5. Je matras past niet meer bij je lichaam

Na fysieke inspanning – denk aan tillen, bukken en langdurig staan – is het essentieel dat je lichaam ’s nachts goed herstelt. Een matras dat niet de juiste ondersteuning biedt, kan leiden tot stijve spieren, rugklachten of onrustige nachten. Helaas merk je het vaak pas als de klachten zich opstapelen.  

  • Oplossing: Controleer regelmatig of je matras nog voldoende ondersteuning biedt. Gemiddeld gaat een matras zo’n 7 tot 10 jaar mee. Word je vaak vermoeid of met vage pijntjes wakker? Dan is het waarschijnlijk tijd voor vervanging.
  • Goede tip: Kies een matras dat je thuis mag uitproberen, zodat je zeker weet dat het past bij jouw lichaam en slaapgewoonten.

Een goede nachtrust is in de zorg geen luxe, maar pure noodzaak. Door beter te slapen, zorg je niet alleen beter voor jezelf, maar ook voor de mensen die op jouw zorg rekenen.  

Goed bed als je fundament

“We zien dagelijks hoeveel invloed slaapkwaliteit heeft op het energieniveau van mensen. Toch zijn veel factoren niet bij iedereen bekend. Daarom vinden we het belangrijk om deze kennis te delen.” zegt Steffie Westerhout, manager marketing Benelux bij Swiss Sense. “Slaap begint niet pas als je je ogen sluit – het is iets waar je de hele dag bewust of onbewust aan werkt.”