Malaria is met meer dan 200 miljoen gevallen en meer dan 600 duizend doden per jaar één van de belangrijkste infectieziekten van deze tijd

Een nieuw medicijn dat de overdracht van malariaparasieten door muggen blokkeert is voor het eerst in mensen getest door onderzoekers van het Radboudumc. Toediening bij gezonde vrijwilligers blijkt veilig en het medicijn in hun bloed zorgt dat malariaparasieten zich niet meer kunnen voortplanten in hun tussengastheer de mug. Een enkele injectie van het middel zou overdracht van parasieten en daarmee nieuwe malariagevallen gedurende een heel malariaseizoen kunnen voorkomen.

Malaria is met meer dan 200 miljoen gevallen en meer dan 600 duizend doden per jaar één van de belangrijkste infectieziekten van deze tijd. Met name jonge kinderen in Afrika, met een slechte toegang tot gezondheidszorg, lopen risico op malaria. De parasieten die deze ziekte veroorzaken verspreiden zich alleen via muggen van de ene persoon naar de andere. Het blokkeren van deze zeer efficiënte verspreiding van malaria is van groot belang om de wereldwijde last te verminderen. 

Het nieuwe medicijn, een antilichaam genaamd TB31F, is ontdekt en ontwikkeld door een team van wetenschappers in Nijmegen. Zij voerden samen met PATH’s Malaria Vaccine Initiative een eerste onderzoek uit in mensen. 25 gezonde vrijwilligers kregen TB31F toegediend en dat bleek veilig en veroorzaakte geen belangrijke bijwerkingen. Vervolgens bepaalden onderzoekers van de Malaria Unit van het Radboudumc het effect van TB31F, in het bloed van de vrijwilligers, op de overdracht van parasieten naar muggen.

Werking buiten het lichaam
In dit laboratorium voeren onderzoekers gekweekte malariaparasieten aan gekweekte muggen. Zo bootsen ze de overdracht van geïnfecteerde personen naar muggen na. Toevoeging van het bloed van de vrijwilligers met TB31F bleek de besmetting van de muggen volledig te voorkomen. De onderzoekers schatten in dat één injectie met TB31F de overdracht tussen mensen via muggen gedurende een heel malariaseizoen in veel delen van de wereld kan voorkomen. In combinatie met andere maatregelen kan TB31F daarom een waardevol hulpmiddel vormen voor de bestrijding van malaria.

‘Het bijzondere is dat dit antilichaam eigenlijk buiten het menselijk lichaam werkt’, licht arts-microbioloog Matthew McCall van het Radboudumc toe. ‘Na injectie in een mens blijft het antilichaam nog enkele maanden in het bloed, maar daar doet het eigenlijk niks, ook niet als iemand malaria heeft. Pas als een mug steekt en bloed opzuigt met daarin zowel malariaparasieten als het antilichaam, zorgt het antilichaam dat de parasiet zich niet kan vermenigvuldigen in de mug. Zo kan de parasiet zich niet verder verspreiden en geen nieuwe ziektegevallen veroorzaken.’

Deze studie is gepubliceerd in The Lancet Infectious Diseases