De opbouw van genen in het DNA kan de werking van medicijnen beïnvloeden

Het UMCG start voor patiënten met de afdeling hematologie met een farmacogenetisch profiel. Hierin staan de details van hun DNA en hoe dit invloed heeft op de werking en bijwerkingen van medicijnen. Zo komt een compleet DNA-medicatie profiel beschikbaar van deze patiënten.

De opbouw van genen in het DNA kan de werking van medicijnen beïnvloeden. Zo kan het DNA ervoor zorgen dat bepaalde medicijnen sneller of juist langzamer werken. Van UMCG-patiënten op de afdeling hematologie wordt nu een farmacogenetisch profiel gemaakt. Dit wordt opgenomen in een speciale app: Gen en Geneesmiddel. In de app staat uitgelegd wat de invloed van hun DNA-profiel is op de verwachte medicijngevoeligheid van de betreffende patiënten. 

Farmacogenetisch profiel in oncologie erg waardevol 
Bij veel behandelingen tegen kanker, zoals stamceltransplantaties en CAR-T celtherapie, worden medicijnen gebruikt waar patiënten sterk verschillend op reageren. Dit komt doordat hun DNA net anders is. Juist bij deze patiënten kan een onjuiste startdosering gevolgen hebben. Internist-hematoloog Carolien Woolthuis verwacht daarom veel van deze ontwikkeling: ‘Het profiel geeft inzicht welke dosering het beste past bij de patiënt en kan daarmee het verschil maken. Het is daarom belangrijk dat zorgverleners beschikken over het farmacogenetisch profiel van de patiënt.’ 

Hematoloog kan profiel van patiënt aanvragen
Hematologen kunnen nu bij de afdeling genetica verzoeken om dit profiel aan te maken voor hun patiënten, zodat de informatie vanaf start van de behandeling duidelijk is. Deze maand komen de eerste profielen voor de behandelaars beschikbaar. Woolthuis: ‘We laten van ruim 125 hematologiepatiënten nu een dergelijk profiel maken.’ 

Ook toepasbaar bij andere aandoeningen?
Genetici Jackie Dekens en Lude Franke van het UMCG onderzoeken tegelijkertijd ook in hoeverre patiënten met andere aandoeningen, zoals hart- en vaatziekten, maar ook gezonde personen baat hebben bij een farmacogenetisch profiel. Zo is inmiddels van 1000 Lifelines-deelnemers een farmacogenetisch profiel samengesteld. De onderzoekers gaan na hoe de deelnemers het vinden om informatie over hun erfelijke medicijngevoeligheid te ontvangen. Jackie Dekens: ‘Daarnaast willen we graag weten of de informatie duidelijk en volledig is, zodat dit in de toekomst nog beter is af te stemmen op de behoefte. We kijken ook hoe groot de bereidheid is van deelnemers om het profiel te delen met hun zorgverleners. Die kunnen met de informatie in het paspoort de dosering van medicatie afstemmen, en daarmee bijwerkingen door een te hoge dosering voorkomen.’

Groot onderzoek naar toegevoegde waarde farmacogenetisch profiel 
De genetici willen nog een tweede onderzoek starten naar de toegevoegde waarde van het profiel. Lude Franke: ‘Hierbij staat de grote vraag centraal of het zinnig is om van elke burger en patiënt een farmacogenetisch profiel te maken. Wegen de kosten op tegen de baten?’ Volgens Franke stelt de grote hoeveelheid gegevens van Lifelines-deelnemers en UMCG-patiënten de onderzoekers in staat om de korte- en langetermijngevolgen op de gezondheid van de onderzoekdeelnemers en op de zorg in kaart te brengen.

Bron: UMCG