Sinds de afschaffing van de collectiviteitskorting op de basisverzekering, kan een zorgverzekeraar alleen nog korting bieden op aanvullende pakketten

Uit onderzoek van onderzoeksinstituut Nivel blijkt dat er in 2024 in totaal 39.561 collectieve zorgverzekeringen zijn, waarvan de meeste aangeboden worden via een werkgever. Het aantal collectieve zorgverzekeringen is daarmee gedaald, namelijk met 11,4% ten opzichte van 2023 en met 38,3% ten opzichte van 2016. Voor een groot deel van deze collectieve zorgverzekeringen worden (zorg)inhoudelijke afspraken gemaakt op verschillende gebieden. Deze afspraken richten zich vaak op de doelgroep van de collectieve zorgverzekering en kunnen dus per verzekering verschillen. Per 1 januari 2023 is de collectiviteitskorting op de basisverzekering afgeschaft. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) vroeg het Nivel daarom inzicht te verschaffen in de ontwikkelingen in collectieve zorgverzekeringen sinds deze wetswijziging is ingevoerd.

Zorgverzekeraars hebben de mogelijkheid om collectieve zorgverzekeringen aan te bieden. Zij maken dan afspraken over de zorgverzekering met een collectief, zoals een werkgever, een (sport)vereniging, een patiëntenvereniging of de gemeente. Op deze manier kunnen er (zorg)inhoudelijke afspraken gemaakt worden, die relevant zijn voor het specifieke collectief. Denk hierbij aan meer fysiotherapie in een aanvullend pakket voor mensen met zware beroepen. Sinds de afschaffing van de collectiviteitskorting op de basisverzekering, kan een zorgverzekeraar alleen nog korting bieden op aanvullende pakketten.

Aantal collectieve zorgverzekeringen verder gedaald na afschaffing collectiviteitskorting
Per 1 januari 2024 zijn er 39.561 collectieve zorgverzekeringen, verdeeld over tien zorgverzekeringsconcerns. Dit is een daling van 11,4% ten opzichte van 2023 en een daling van 38,3% ten opzichte van 2016. Net als in eerdere jaren worden in 2024 de meeste collectieve zorgverzekeringen aangeboden via een werkgever. In 2024 is 54,6% van de bevolking via een collectief verzekerd. In 2023 was dit 56,5%. De meerderheid van deze mensen is verzekerd via een collectieve zorgverzekering van de werkgever.

Voor meeste collectieve zorgverzekeringen zijn (zorg)inhoudelijke afspraken gemaakt
Uit vragenlijstonderzoek onder zorgverzekeraars over in totaal 150 bij naam genoemde collectieve zorgverzekeringen blijkt dat voor 85,8% van de collectieve verzekeringen waarvoor de vraag is ingevuld (zorg)inhoudelijke afspraken zijn gemaakt voor de basisverzekering. Voor de aanvullende verzekering ligt dit aantal hoger, namelijk 98,0%. Er worden in beide verzekeringen bijvoorbeeld afspraken gemaakt over preventie en een gezonde leefstijl. In de aanvullende verzekering worden daarnaast vaak afspraken gemaakt over een korting op de premie. Over het algemeen worden (zorg)inhoudelijke afspraken ook na de afschaffing van de collectiviteitskorting op de basisverzekering gecontinueerd.

Zorginhoudelijke afspraken afhankelijk van doelgroep collectieve zorgverzekering
Uit interviews met enkele zorgverzekeraars, gemeenten en een werkgever bleek dat het type afspraak samenhangt met het type collectieve zorgverzekering. Zo worden voor collectieve zorgverzekeringen voor gemeenten gericht op sociale minima afspraken gemaakt over de vergoedingen voor de zorg of het meeverzekeren van de eigen bijdrage of het eigen risico. Voor verzekeringen voor werkgevers worden er afspraken gemaakt over het gezond houden van werknemers en het voorkomen van verzuim. Deze typen afspraken zijn volgens de geïnterviewden niet veranderd nadat de collectiviteitskorting op de basisverzekering is afgeschaft.

Preventie- en leefstijlprogramma’s onderdeel van groot aandeel collectieve zorgverzekeringen
Preventie- en leefstijlprogramma’s maken volgens zorgverzekeraars bij 60,0% van de collectieve zorgverzekeringen deel uit van de afspraken. Voor een groot deel van deze programma’s gaven de zorgverzekeraars aan dat deze bewezen effectief zijn. Op de website van het Loket Gezond Leven van de overheid staan diverse bewezen effectieve preventie- en leefstijlprogramma’s. Wanneer een zorgverzekeraar aangaf dat hun programma bewezen effectief was, werd gevraagd welk programma van het loket dit was. Voor 40,2% van deze programma’s was de naam terug te vinden op de website van het loket. Wanneer een programma niet terug te vinden was, ging het vaak om één van de overkoepelende gezondheidsthema’s van Loket Gezond Leven. Denk hierbij aan roken of mentale gezondheid. Hierdoor was het niet mogelijk om na te gaan of het in dat geval ging om een bewezen effectief programma.

Bron: Nivel