Deze gegevens gaan over mensen die in 2023 zijn overleden aan een aandoening waarbij de inzet van palliatieve zorg van betekenis zou kunnen zijn

Uit recente cijfers van het Nivel, in samenwerking met Stichting Palliatieve Zorg Nederland (PZNL), blijkt dat ziekenhuisopnames en huisartscontacten in de laatste levensfase een lichte verbetering laten zien over de jaren.

Deze gegevens gaan over mensen die in 2023 zijn overleden aan een aandoening waarbij de inzet van palliatieve zorg van betekenis zou kunnen zijn. De cijfers zijn vergeleken met 2017 en 2021. Voor de meeste kwaliteitsindicatoren is er voor 2023 een lichte verbetering te zien ten opzichte van 2017.

Afname aantal ziekenhuisopnames, opnameduur stabiel
Van de ruim 168.500 personen die in 2023 overleden in Nederland, stierven er bijna 112.500 (67%) aan een aandoening die veelal gepaard gaat met een ziekbed en een (mogelijke) behoefte aan palliatieve zorg, zoals bijvoorbeeld kanker, COPD, hartfalen of dementie.

In 2023 overleed 38% van deze mensen uit de ‘doelgroep van palliatieve zorg’ thuis en 18% in het ziekenhuis; in 2021 was dit 41% en 18%, en in 2017 36% en 20%. Ook nam het percentage ziekenhuisopnames in de laatste levensmaand af van 32% (2017) naar 28% (2021) en 27% (2023). In de laatste levensmaand had ruim een kwart (27%) nog een of meer ziekenhuisopnames. Er is een lichte afname te zien ten opzichte van 2021 (28%) en 2017 (32%). De gemiddelde opnameduur bleef vrijwel gelijk op 7,5 dag.

Huisartscontacten richting levenseinde
Personen in de doelgroep van palliatieve zorg hadden in 2023 gemiddeld 1,6 keer contact per week met de huisarts in de laatste maand en 2,8 in de laatste week voor overlijden (2021: 1,4 en 2,4; 2017: 1,5 en 2,6). Hierbij gaat het om praktijkbezoeken, huisbezoeken of kort consulten via e-mail of telefoon. Een nieuwe uitkomst laat zien dat bij ontslag uit het ziekenhuis in de laatste levensmaand 73% binnen 7 dagen contact had met de huisarts. Dit varieert naar doodsoorzaak. Voor deze nieuwe indicator zijn nog geen vergelijkingscijfers met eerdere jaren beschikbaar.

Het is belangrijk om de kwaliteit van palliatieve zorg te blijven monitoren en daarover in gesprek te gaan. Met de nieuwe cijfers over huisartsencontact na ontslag uit het ziekenhuis is er meer zicht op de continuïteit van palliatieve zorg na ziekenhuisopname. Christine Cramer-Programmacoördinator NPPZ II

Meer weten
Bekijk alle resultaten van het Nivel-onderzoek in degehele publicatie.

Over het onderzoek
Het project is een samenwerking van het Nivel en PZNL, mede mogelijk gemaakt door het Nationaal Programma Palliatieve Zorg II. Voor deze rapportage zijn gegevens gebruikt van het Centraal Bureau voor Statistiek, Dutch Hospital Data en de Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn. Het onderzoek analyseerde gegevens van CBS (overlijden), DHD (ziekenhuisopnames/ontslag) en Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn (huisartscontacten). Analyses van huisartscontacten betreffen een subset van 7.789 personen behorend tot de doelgroep van palliatieve zorg en die tot het overlijden ingeschreven stonden bij een deelnemende huisartsenpraktijk. Voor het identificeren van de palliatieve zorgpopulatie, selecteerden we de personen die zijn overleden aan kanker, hartaandoeningen (chronisch), luchtwegaandoeningen (chronisch), CVA, nieraandoeningen (chronisch), leveraandoeningen (chronisch), dementie/seniliteit, neurodegeneratieve aandoeningen en hiv/aids.

Bron: Nivel