De verwachting is dat cliënten zo eerder op de juiste plek geholpen worden en dat de wachtlijsten in de ggz verminderen

Vanaf 2025 wordt het ‘verkennend gesprek’ vergoed uit het basispakket van de zorgverzekering voor mensen met psychische klachten die ook andere problemen hebben, zoals schulden of eenzaamheid. Dit concludeert Zorginstituut Nederland in een standpunt. Bij twijfel over de aanpak van psychische klachten, kan de huisarts met een verkennend gesprek vroegtijdig de hulp inroepen van experts uit de geestelijke gezondheidszorg (ggz), het sociaal domein en ervaringsdeskundigen. De verwachting is dat cliënten zo eerder op de juiste plek geholpen worden en dat de wachtlijsten in de ggz verminderen. 

Sneller de juiste zorg of ondersteuning op de juiste plek
In een verkennend gesprek komen een ggz-behandelaar, een professional uit het sociaal domein en zo vaak mogelijk een ervaringsdeskundige samen met de cliënt om diens hulpvraag te doorgronden. Het doel is om de cliënt snel en op de juiste plek te helpen. Voor veel mensen is de meest passende ondersteuning direct beschikbaar in het sociaal domein, bijvoorbeeld door schuldhulpverlening of dagbesteding. Als blijkt dat iemand meer zorg of een combinatie van zorg en ondersteuning nodig heeft, kan een behandeling plaatsvinden in de huisartsenpraktijk of kan iemand worden doorverwezen naar de ggz. Het streven is om binnen 4 weken voor een passende vervolgbehandeling te zorgen. Een snelle en passende oplossing kan voorkomen dat de problemen van deze mensen verergeren. Behandeling in de ggz is dan van korte duur of mogelijk niet eens nodig. Daardoor kunnen de wachtlijsten in de ggz afnemen en hoeven ook mensen met complexe problematiek minder lang te wachten op hun ggz-behandeling. 

Vergoeding uit basispakket
Het Zorginstituut concludeert dat de inzet van de huisarts en ggz-professionals in het verkennend gesprek vergoed kan worden uit het basispakket. Het is nog niet duidelijk of cliënten een eigen risico moeten betalen voor het verkennend gesprek. Daarover maken het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en zorgverzekeraars nog afspraken. De inzet vanuit het sociaal domein valt onder de verantwoordelijkheid van de gemeente.

Landelijk beschikbaar vanaf 2025
Het verkennend gesprek is naar verwachting landelijk beschikbaar vanaf 2025. Alle betrokken partijen werken hard aan het voorbereiden van alle voorwaarden voor het verkennend gesprek. Het verkennend gesprek is een initiatief van het programma ‘Mentale Gezondheidsnetwerken’ dat voortkomt uit het Integraal Zorgakkoord (IZA). Betrokken partijen zijn aanbieders in zorg en sociaal domein, zorgverzekeraars, gemeenten en de overheid. Zij werken in dit programma samen om mensen met psychische problemen passende zorg en ondersteuning te bieden door het verbeteren van de regionale samenwerking tussen huisartsen, ggz en het sociaal domein.

Zorgpartijen verantwoordelijk voor passende inzet
Om ervoor te zorgen dat het verkennend gesprek wordt ingezet bij mensen die er baat bij hebben, is het belangrijk dat huisartsen samen met betrokken partijen een richtlijn ontwikkelen. Hierin kunnen zij criteria vaststellen om te bepalen voor welke cliënten een verkennend gesprek meerwaarde heeft. Daarnaast roept het Zorginstituut de IZA-partijen op om te monitoren welke effecten het verkennend gesprek heeft op de gezondheid van cliënten, de werkdruk bij zorgverleners en de wachtlijsten in de ggz.

Wachtlijsten ggz blijven hoog
De Nederlandse samenleving schiet ernstig tekort bij de zorg aan mensen met complexe psychische problemen. Dit signaleerde het Zorginstituut in november 2023. Het aantal wachtplekken in de ggz is gegroeid van ongeveer 87 duizend in 2022 naar ruim 97 duizend in 2023. Voor meer passende zorg voor mensen met psychische problemen is het onder meer nodig dat hulpverleners binnen én buiten de zorg goed met elkaar samenwerken. Het verkennend gesprek is een stap in de goede richting. Het Zorginstituut dringt erop aan dat de overheid, zorgprofessionals en de hele samenleving blijven werken aan de basisvoorwaarden voor mentale gezondheid. Dat kan voorkomen dat mensen problemen krijgen en professionele zorg nodig hebben. 

Over Zorginstituut Nederland
Iedereen die in Nederland woont of werkt, is verplicht om een zorgverzekering te hebben. Zorginstituut Nederland is een overheidsorganisatie met als belangrijkste taak het samenstellen van het basispakket van de zorgverzekering. Hierbij maken we ingewikkelde, maar noodzakelijke keuzes om ervoor te zorgen dat iedereen in Nederland goede zorg kan krijgen. Nu en in de toekomst.

Publicaties
Standpunt verkennend gesprek

Bron: Zorginstituut Nederland