Voorop staat dat de effectiviteit van de behandeling niet minder mag zijn. Dat moet voldoende wetenschappelijk aangetoond zijn

Verschillende ziekenhuizen en artsen onderzoeken of ze sommige medicijnen uit het basispakket van de zorgverzekering doelmatiger kunnen inzetten. Voor patiënten betekent dat hetzelfde effect voor hun gezondheid met minder medicijnen. Zorginstituut Nederland steunt de initiatieven voor meer doelmatige inzet van medicijnen. Wel heeft het Zorginstituut randvoorwaarden en aanbevelingen voor artsen over een zorgvuldige en geoorloofde aanpak van doelmatiger voorschrijven van medicijnen.

Aangepast medicijngebruik met dezelfde effecten
Ziekenhuizen en artsen zetten regelmatig medicijnen anders in dan wat door de fabrikant is geregistreerd. We noemen dat off-labelgebruik. Zij kunnen hier onder meer toe besluiten als wetenschappelijk onderzoek aantoont dat een andere inzet van het medicijn doelmatiger is. Bijvoorbeeld een lagere dosering, langere pauzes tussendoor, een kortere behandelduur of een andere volgorde van behandelingen. Voorwaarde is dat patiënten de best mogelijke behandeling ontvangen. Het verminderen van de medicatie mag dus niet leiden tot een kleiner effect op de gezondheid van patiënten.

Voordelen voor patiënten én minder zorgkosten
Meer doelmatige inzet van medicijnen heeft grote voordelen. Patiënten worden minder vaak of minder lang behandeld en de kans op bijwerkingen is daardoor minder groot. Daarnaast hoeven sommige patiënten minder vaak naar het ziekenhuis te reizen. Het is ook goed voor de werkdruk van schaars zorgpersoneel als patiënten minder vaak behandeling nodig hebben. Voor de samenleving betekent minder medicijngebruik minder zorgkosten, waardoor er meer zorgbudget overblijft voor andere zorg.

Zorginstituut: onderbouw doelmatige inzet en informeer patiënten
Het Zorginstituut benadrukt een zorgvuldige aanpak bij off-labelgebruik van medicijnen. Het Zorginstituut geeft een aantal randvoorwaarden en aanbevelingen voor off-label voorschrijven van medicijnen:

  • Voorop staat dat de effectiviteit van de behandeling niet minder mag zijn. Dat moet voldoende wetenschappelijk aangetoond zijn.
  • Het is aan te raden dat de beroepsgroep van artsen openbaar toelichting geeft hoe en waarom ze medicijnen off–label doseren en voorschrijven. En bij voorkeur komt deze toelichting tot stand in samenwerking met of met steun van (ziekenhuis)apothekers en patiëntenorganisaties.
  • Het is wettelijk vereist dat artsen invulling geven aan ‘informed consent’. Dat betekent dat zij hun patiënten informeren als het voorschrift afwijkt van de registratie van de fabrikant.

Artsen werken actief aan bevorderen van passende zorg
Het Zorginstituut waardeert dat artsen en apothekers verantwoordelijkheid nemen om passende zorg te bevorderen en dat ze daar wetenschappelijk onderzoek naar doen. Want nieuwe medicijnen zijn vaak erg kostbaar, terwijl vaak nog onzeker is hoe ze het beste kunnen worden ingezet en voor wie. Als samensteller van het basispakket van de zorgverzekering, steunt het Zorginstituut initiatieven voor doelmatig medicijngebruik. In tijden van stijgende zorgkosten en medicijnuitgaven dragen deze initiatieven bij aan het goed, toegankelijk en betaalbaar houden van het basispakket, nu en in de toekomst.

Over Zorginstituut Nederland
Iedereen die in Nederland woont of werkt, is verplicht om een zorgverzekering te hebben. Zorginstituut Nederland is een overheidsorganisatie met als belangrijkste taak het samenstellen van het basispakket van de zorgverzekering. Hierbij maken we ingewikkelde, maar noodzakelijke keuzes om ervoor te zorgen dat iedereen in Nederland goede zorg kan krijgen. Nu en in de toekomst.

Publicaties
Notitie - Adviezen over off-labelgebruik bij doelmatigheidsinitiatieven dure geneesmiddelen

Bron: Zorginstituut Nederland