2022 was opnieuw een uitdagend jaar voor de Nederlandse ziekenhuizen

Ondanks flink gestegen kosten voor personeel en energie hebben slechts drie ziekenhuizen 2022 afgesloten met rode cijfers. Wel hebben de extra kosten een drukkend effect gehad op het gezamenlijke (exploitatie)resultaat. Dit daalde ten opzichte van 2021 met 3,3% tot € 479 miljoen. De omzet van de ziekenhuizen groeide wel in 2022 – mede door coronasteun- en kwam uit op in totaal € 33,6 miljard, een plus van 3,4 procent.

Dat blijkt uit een eerste analyse van de jaarverslagen van Nederlandse ziekenhuizen over het afgelopen boekjaar. Intrakoop, de inkoopcoöperatie van de zorg, en Verstegen accountants en adviseurs onderzochten de cijfers van 71 ziekenhuizen, die samen zo’n 94% van de totale omzet van de sector vertegenwoordigen. De verwachting was dat de afgebouwde coronasteun en de hoge inflatie meer impact zouden hebben op de resultaten. 

2022 was opnieuw een uitdagend jaar voor de Nederlandse ziekenhuizen. Na twee jaar covid, waarbij coronasteun nodig was om het hoofd boven water te houden, werden ziekenhuizen vorig jaar geconfronteerd met snel stijgende prijzen als gevolg van de oplopende inflatie. Toch boekte het merendeel van de organisaties een positief resultaat, al waren de resultaten in 2021 wel iets beter. De resultaatratio (het resultaat na belastingen ten opzichte van de totale opbrengsten) daalde in 2022 tot 1,4%, in 2021 was dat nog 1,6%. Drie ziekenhuizen draaiden vorig jaar met verlies tegen vier een jaar eerder. Dat waren overigens andere ziekenhuizen dan de drie die in 2022 een negatief resultaat rapporteerden. Ziekenhuizen met een positief resultaat hebben dit vooral gebruikt om de reserves aan te vullen. De solvabiliteit - het eigen vermogen gedeeld door de totale opbrengsten – groeide in 2022 tot 28,1%, een half procent hoger dan in 2021.

In 2022 steeg het aantal opnames weer en was er een groei van 2,3 procent. Mede daardoor steeg ook de omzet van de ziekenhuizen. De kosten van de ziekenhuiszorg voor de Nederlandse samenleving bedroegen vorig jaar € 33,6 miljard. Dit is een stijging van 3,4% ten opzichte van 2021 toen de totale omzet € 32,5 miljard bedroeg. Dat de hogere omzet niet heeft geleid tot hogere winsten, komt vooral door kostenstijgingen. Zoals bijvoorbeeld personeelskosten die in 2022 sneller stegen dan de omzet: bijna twee-derde van alle kosten die ziekenhuizen maken betreft kosten voor personeel. Ook waren ziekenhuizen meer kwijt aan zogeheten kapitaallasten (afschrijvingen, rente- en huurlasten). Zo zagen ziekenhuizen hun afschrijvingskosten stijgen met 3,9% tot € 1,8 miljard. 

Kosten nemen nog verder toe
Vorig jaar was ook de stijging van de inkoopgerelateerde exploitatiekosten met 3,6 procent groter dan de omzetstijging. De inkoopkosten bedroegen in 2022 € 12,3 miljard. Gelet op de flinke prijsstijgingen waarmee de sector vooral in het tweede deel van 2022 te maken kreeg, lijkt de kostentoename voor 2022 mee te vallen. Mogelijk is geprofiteerd van eerder gesloten inkoopcontracten. De verwachting is dat 2023 een ander beeld laat zien, zeker gelet op de blijvend hoge inflatie in de eerste zes maanden van dit jaar. Binnen de inkoopkosten valt vooral de stijging van de energiekosten op (+11,9%). Er zijn zelfs ziekenhuizen waar de kosten voor energie met meer dan 50% stegen. De kosten die ziekenhuizen vorig jaar kwijt waren voor patiëntgebonden kosten, zoals bijvoorbeeld de kosten voor behandelingen en medicijnen, zijn met 1,6% amper gestegen.

Hoogste ziekteverzuim ooit
Nadat in 2021 al een piek werd bereikt, is het ziekteverzuim in de ziekenhuizen in 2022 opnieuw fors gestegen: van 6,0% tot 7,1%. Dit is het hoogste niveau in ruim tien jaar tijd. In 2020, tijdens de covidpandemie, was dit nog 5,6%. Het hoge verzuim en de aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt hebben ook invloed op de personeelskosten. De kosten voor personeel niet in loondienst – de flexibele schil van zzp’ers en uitzendkrachten die wordt ingehuurd om de tekorten op te vangen – stegen vorig jaar met 7,9%. De salariskosten stegen vorig jaar (net als in 2021) met 3,3%; dit is redelijk in lijn met de cao-verhoging voor 2022. Begin dit jaar is voor de ziekenhuissector een nieuwe cao afgesproken, waarbij over een periode van twee jaar de salarissen met 15% stijgen. Het eerste effect hiervan zal met de overige gestegen kosten pas eind 2023 zichtbaar zijn. 

Dit persbericht is gebaseerd op een eerste analyse van de jaarverslagen van 71 ziekenhuizen (94% van de omzet van de sector), die nu zijn gedeponeerd. Dit betreft 8 academische ziekenhuizen, 57 algemene ziekenhuizen en 6 categorale ziekenhuizen. 

Bron: Intrakoop