Zonder structurele aandacht voor leefstijl blijven behandelingen vaak suboptimaal en niet duurzaam effectief

Het bewijs dat leefstijl bijdraagt aan gezondheid is de afgelopen jaren sterk gegroeid. Dat blijkt uit de vernieuwde Kennisbundel Wetenschappelijk Bewijs Leefstijlgeneeskunde, opgesteld door Lifestyle4Health en de Coalitie Leefstijl in de Zorg in samenwerking met experts van onder andere TNO, UMCNL (voorheen NFU) LUMC, UMCG, GGZ Centraal, Radboudumc, Universiteit Maastricht/MUMC+ en de Patiëntenfederatie Nederland. De bundel laat zien dat leefstijlinterventies, zoals aanpassingen in voeding, beweging, slaap, ontspanning en sociale verbondenheid, een aantoonbaar positief effect hebben op de behandeling van chronische aandoeningen zoals diabetes type 2, hart- en vaatziekten, obesitas, kanker, reuma, mentale klachten en dementie.

“Zonder structurele aandacht voor leefstijl blijven behandelingen vaak suboptimaal en niet duurzaam effectief,” zegt Hanneke Molema (programmamanager Coalitie Leefstijl in de Zorg, TNO). “We weten inmiddels wat werkt. De volgende stap is om dat structureel onderdeel te maken van de zorgpraktijk.”

Leefstijl als vast onderdeel van behandeling en beleid
Zorgprofessionals en zorginstellingen spelen een sleutelrol bij het structureel inbedden van leefstijl in de zorg. De kennisbundel laat zien dat leefstijlinterventies niet langer gezien moeten worden als ‘aanvullend’, maar als volwaardig en effectief onderdeel van behandeling.

Voor ziekenhuizen, huisartsenpraktijken en GGZ-instellingen betekent dit dat leefstijlgesprekken een vanzelfsprekend onderdeel van elk behandeltraject moeten worden.

Toch blijkt uit recent onderzoek van de Patiëntenfederatie Nederland dat 53% van de patiënten aangeeft dat leefstijl nog niet wordt besproken met hun zorgverlener. De oproep aan zorgbestuurders en professionals is duidelijk: maak leefstijl onderdeel van het zorgpad, van beleid én van het gesprek met de patiënt.

Gezamenlijke maatschappelijke opgave
Het aantal mensen met een chronische aandoening stijgt volgens het RIVM tot bijna 12 miljoen in 2050. Zonder verandering nemen de zorgkosten toe van €113 miljard in 2022 tot €202 miljard in 2050. De kennisbundel maakt duidelijk dat structurele inbedding van leefstijl in de zorg niet alleen gezondheidswinst oplevert, maar ook cruciaal is om de zorg toekomstbestendig te maken. Jochen Mierau (hoogleraar gezondheidseconomie, UMCG): “De wetenschappelijke onderbouwing voor leefstijlgeneeskunde is de afgelopen jaren niet alleen breder, maar ook sterker geworden. We zien steeds meer robuust bewijs dat leefstijlinterventies daadwerkelijk bijdragen aan beter herstel en minder medicatiegebruik bij chronische aandoeningen. Dat maakt leefstijl geen bijzaak meer, maar een essentieel onderdeel van effectieve en toekomstbestendige zorg. De uitdaging ligt nu in het structureel vertalen van dit bewijs naar de dagelijkse zorgpraktijk.”

Lifestyle4Health en de Coalitie Leefstijl in de Zorg roepen beleidsmakers, onderzoekers, zorgprofessionals en patiënten op om samen de transitie te versnellen. “Ons gezondheidszorgsysteem moet niet alleen gericht zijn op het behandelen van ziekten, maar veel meer  op het bevorderen van gezondheid,” aldus Hanneke Molema. “Dat vraagt om samenwerking, lef en structurele keuzes.” 

Lees de nieuwe kennisbundel ' Wetenschappelijk Bewijs Leefstijlgeneeskunde' en ontdek de wetenschappelijke onderbouwing voor leefstijl in de zorg.

Bron: Maastricht UMC+