Doel van het zogeheten LOFIT-project is patiënten tijdens hun opname of op de polikliniek te helpen met het veranderen van hun leefstijl

Patiënten van UMC Groningen (UMCG) en Amsterdam UMC met een leefstijl-gerelateerde ziekte, krijgen in de toekomst meer ondersteuning en leefstijlbegeleiding. Recent is een door ZonMw gefinancierd project gestart in beide academische ziekenhuizen. Doel van het zogeheten LOFIT-project is patiënten tijdens hun opname of op de polikliniek te helpen met het veranderen van hun leefstijl want dat is beter voor hun behandeling en herstel.

Marian Joëls, raad van bestuur UMCG, en Chris Polman, raad van bestuur Amsterdam UMC  onderschrijven het belang van leefstijlgeneeskunde. “Als raad van bestuur van een academisch ziekenhuis vinden wij het heel belangrijk om de handschoen op te pakken en de rol van een gezonde leefstijl bij de behandeling van leefstijl-gerelateerde ziektes te onderzoeken en te implementeren. Met die kennis op zak werken we graag samen met andere zorgpartners in Nederland toe naar brede implementatie.”

Verandering van leefstijl is ontzettend moeilijk, maar heel belangrijk om verergering of terugval van ziekte te voorkomen. Het is voor veel patiënten lastig om langdurig bestaande ongezonde gewoonten te doorbreken. Men wil vaak wel, maar het lukt niet. Zorgverleners in het ziekenhuis hebben gebrek aan tijd om het belang van een gezonde leefstijl uitvoerig met de patiënt te bespreken. Daarom dit LOFIT-project, waarbij behandelend artsen patiënten doorverwijzen naar een leefstijlloket in het ziekenhuis. Een medewerker van dit leefstijlloket, de leefstijlmakelaar, kan uitvoerig met de patiënt in gesprek gaan over diens motivatie voor een gezonde leefstijl. Het kan gaan om leefstijlveranderingen op het gebied van dagelijks bewegen en zitten, gezonde voeding, stoppen met roken en het gebruik van alcohol, hoe om te gaan met stress en zorgen voor voldoende slaap.

“Bewustwording van ongezonde leefstijl is belangrijk om te kunnen komen tot verandering. Een leefstijlmakelaar heeft tijd en vaardigheid om hierbij te helpen en om mensen te motiveren. De te maken verandering hoeft niet ingewikkeld te zijn. Kleine dagelijkse, duurzame aanpassingen in gezondheidsgedrag, zoals het maken van een lunchwandeling of theedrinken zonder suiker, hebben al snel effect, dat alleen maar groter wordt op de langere termijn” aldus Judith Jelsma, projectleider LOFIT en leefstijlcoach in Amsterdam UMC

Met een gemotiveerde patiënt overlegt de leefstijlmakelaar over geschikte initiatieven in zijn of haar directe leef-, woon-, en/of werkomgeving. Immers, juist lokale initiatieven helpen de patiënt een gezonde leefstijl langdurig vol te houden. De leefstijlmakelaar houdt contact met de patiënt over diens voortgang en informeert de behandelend arts daarover. LOFIT vormt zo een brug tussen patiënt, ziekenhuis en de mogelijkheden tot een gezonde leefstijl in de directe omgeving van de patiënt.

De betrokken partners signaleerden de behoefte aan een nieuw implementatiemodel voor leefstijl in de zorg. Rienk Dekker, hoogleraar revalidatiegeneeskunde en actieve leefstijl (UMCG) en Willem van Mechelen, hoogleraar sociale geneeskunde (Amsterdam UMC): “We hebben in het verleden verschillende effectieve interventies ontwikkeld, maar het is lastig om deze interventies te implementeren in de praktijk. Het LOFIT-leefstijlloket is een nieuw implementatiemodel om leefstijl rechtstreeks in te bedden in de behandeling van de patiënt”.

LOFIT is een vervolg op het eerdere programma PIE=M, waarin veel informatie is verzameld over het voorschrijven van Bewegen als Medicijn (beweegstappenplan.nl). LOFIT gaat een stap verder, door een leefstijlloket in te bedden in het zorgpad van de patiënt en te focussen op meerdere ongezonde leefstijlgedragingen. LOFIT bestaat uit een consortium van academische ziekenhuizen, universiteiten, zorgverzekeraars Zilveren Kruis en Menzis, hogescholen en partners die contact hebben met lokale ‘gezonde-leefstijl-initiatieven’ in de regio.

Menzis en Zilveren Kruis zijn erg blij met dit initiatief: “Meer aandacht voor een gezonde leefstijl, versterken van leefkracht en preventie zijn essentieel om de zorg in Nederland toegankelijk en betaalbaar te houden. Daar zijn we gezamenlijk verantwoordelijk voor en we kunnen dit ook alleen realiseren door samen te werken. Dit initiatief is daar een goed voorbeeld van. Want juist ook als je ziek bent en voor behandeling naar het ziekenhuis moet, kun je met aandacht voor je leefstijl en via preventie erger voorkomen en in sommige gevallen de ziekte zelfs mede keren.” Suzanne Oostvogels, regiomanager Zorg bij Menzis.

Het eerste jaar van dit project staat in het teken van ontwikkeling van het leefstijlloket. Hiervoor worden gesprekken gevoerd met patiënten en zorgverleners om ervaringen en behoeften te achterhalen. Ook zal de (kosten)effectiviteit van het leefstijlloket getoetst worden bij twee patiëntenpopulaties; patiënten met hart- en vaatziekten en patiënten met artrose. Mocht LOFIT effectief zijn, dan is de intentie LOFIT binnen beide academische ziekenhuizen op te schalen. De looptijd van dit project is tot november 2024.

Groningen Leefstijl Interventie Model
Het UMCG vindt aandacht voor leefstijl heel belangrijk. Dit jaar is het UMCG daarom gestart met GLIM dat als doel heeft leefstijl te integreren in de behandelingen. GLIM omvat prehabilitatie (fitter maken van de patiënt vóór de operatie) en chronische leefstijlbegeleiding (tijdens behandeling en herstel). GLIM is de basis voor onderzoek en onderwijs als het gaat om leefstijlgeneeskunde. In 2021 wordt gestart met vier focusprojecten op de afdelingen MKA chirurgie, HPB chirurgie, Plastische chirurgie en het Groningen Transplantatiecentrum in nauwe samenwerking met het Centrum voor Revalidatie. GLIM geeft invulling aan het UMCG speerpunt healthy ageing in de zorg.