De standaardbehandeling van galsteenlijden is het verwijderen van de galblaas via een kijkoperatie

Minder galblaasoperaties bij buikpijn en galstenen lijkt een goed idee, omdat een derde van de patiënten een jaar na de ingreep nog klachten heeft. Nederlands onderzoek, gecoördineerd door het Radboudumc en gepubliceerd in JAMA Surgery, laat zien hoe de patiënt en de chirurg een betere keuze kunnen maken voor een galblaasoperatie.

De grote patiëntengroep van 100.000 mensen met buikklachten die zich jaarlijks bij de huisarts meldt, bevat ongeveer 30.000 patiënten met galstenen. De standaardbehandeling van galsteenlijden is het verwijderen van de galblaas via een kijkoperatie. Het is een van de meest uitgevoerde operaties in Nederland, maar tegen de pijn blijkt de ingreep niet altijd effectief: ongeveer een derde van de patiënten blijft na de galblaasverwijdering last houden van buikpijn.

Terughoudend beleid
Philip de Reuver, chirurg in het Radboudumc, en zijn Nederlandse collega’s onderzochten daarom of er al vóór de ingreep beter is te selecteren op patiënten die wel of niet baat hebben bij de galblaasoperatie. Op basis van eerder onderzoek, gepubliceerd in The Lancet in 2019, adviseerden de auteurs al enige terughoudendheid als het gaat om verwijdering van de galblaas in deze patiëntengroep.

Minder operaties
Het artikel in de Lancet laat zien dat door het restrictieve, terughoudende beleid het percentage geopereerde patiënten daalde (van ruim 75 naar 68 procent). De Reuver: “Dat is op zichzelf positief. Maar kijken we naar de totale groep, dan daalt het aantal patiënten dat pijnvrij is na 1 jaar niet. Mogelijk leidt het restrictieve beleid zelfs tot een kleine toename in het aantal patiënten dat nog pijn heeft.”

Nieuw onderzoek
Vooraf was de verwachting dat een restrictief beleid het aantal patiënten met pijnklachten zou kunnen verminderen, omdat patiënten door zo’n aanpak op maat uiteindelijk ook de beste behandeling zouden krijgen. De Reuver: “We moeten concluderen dat de restrictieve aanpak geen oplossing biedt voor het probleem. Net zo min als de galblaasverwijdering dat is, want een jaar na de ingreep heeft zo’n veertig procent nog altijd klachten. Er was behoefte aan nieuw onderzoek met de vraag welke patiënt, met welke soort klachten, het meeste baat heeft van een galblaasoperatie.”

Beter kiezen
In het vervolgonderzoek, recent gepubliceerd in JAMA Surgery, hebben de onderzoekers nu een hulpmiddel ontwikkeld dat helpt om te voorspellen of een patiënt pijnvrij is na de operatie. In meer dan 24 Nederlandse ziekenhuizen deden tussen 2014 en 2017 ruim duizend patiënten met buikklachten en galstenen mee aan dit onderzoek. De analyse van alle patiëntengegevens en het klachtenpatroon van voor en na de operatie hebben geleid tot een gevalideerde keuzehulp. De analyse van alle gegevens over patiënten en hun klachtenpatroon voor en na de operatie hebben geleid tot een gevalideerde keuzehulp. De Reuver: “De keuzehulp, online beschikbaar, kan de patiënt en de chirurg goed informeren over de kans dat de patiënt pijnvrij is na de operatie. Zo wordt de gezamenlijke besluitvorming voor de operatie nog beter.”