Situatie vergelijkbaar met eerste lockdown

Bij de helft van de door MIND ondervraagde cliënten is de psychische zorg tijdens de huidige lockdown achteruit gegaan. Dit varieert van afspraken die zijn omgezet naar beeldbellen en afspraken die zijn afgezegd tot zorg die geheel is stopgezet. Juist nu cliënten meer behoefte hebben aan zorg en steun, valt deze voor een deel van hen weg. Dit blijkt uit recent onderzoek naar de impact van corona(maatregelen) onder het ggz-panel van MIND.

De helft van de ondervraagde cliënten ziet negatieve gevolgen en 16% ziet zelfs zeer negatieve gevolgen voor de zorg die zij nodig hebben sinds de lockdown van medio december 2020. Hun zorg is gestopt, afspraken gaan door ziekte of quarantaine niet door en de wachttijd loopt op. Groepstherapie ondervindt hinder door wisselende aanwezigheid van groepsleden en ook lichaamsgerichte therapie zoals haptonomie en EMDR gaan vaak niet door. Cliënten signaleren dat minder hulpverleners werkzaam op de locatie zijn waardoor minder afspraken fysiek zijn en het lastiger is om afspraken te maken. Kortom, de vooruitgang in de behandeling stagneert en de continuïteit komt in gevaar. Dit blijkt uit onderzoek door MIND van medio februari tot begin maart 2021.

Situatie vergelijkbaar met eerste lockdown
Een jaar geleden zette MIND dit onderzoek voor de eerste keer uit onder haar ggz-panel en ook toen bleek de zorg bij een groot deel (60%) van hen te zijn weggevallen. Destijds ontbraken nog richtlijnen voor de ggz. Na een trage start, werden in 2020 richtlijnen opgesteld en naar gelang de crisis veranderde, geactualiseerd. MIND maakt zich nu grote zorgen dat, ondanks de richtlijnen, vele cliënten niet de zorg krijgen die ze nodig hebben. Juist nu zij de zorg en steun extra hard nodig hebben. MIND roept zorgaanbieders op behandeling, begeleiding en dagbesteding zoveel mogelijk doorgang te laten vinden en met de cliënt en naasten in overleg te gaan als dat niet mogelijk is.  Daarnaast is het in deze tijd extra belangrijk om ruimte te bieden voor lotgenotencontact, informele hulp en  ontmoetingsplekken; én om een nieuw, laagdrempelig hulpaanbod te creëren.

Gevolgen lockdown komen dubbelhard aan
Uit het onderzoek blijkt dat mensen met psychische problematiek zwaar worden getroffen door de lockdown en de extra coronamaatregelen die vanaf half december van kracht zijn geworden. Bovenop de toename aan klachten die sinds de start van de corona-crisis in 2020 al zichtbaar was, ervaart 70% van de deelnemers verergering van klachten. Bij jongeren onder 30 jaar is dit zelfs ruim 80 procent. Met name de eenzaamheid neemt toe door de beperking van sociale contacten, maar ook angst en stress.

Bezoekregel heeft grootste impact
Van alle maatregelen zijn mensen het meest negatief over de 'maximaal 1 persoon per dag bezoekregel.' De regel leidt tot vervreemding, verlies van sociale contacten en familiebanden. Er bestaat onduidelijkheid over inhoud en status van de maatregel. Een ruime meerderheid van de respondenten ervaart negatieve gevolgen van de maatregelen in het onderwijs: respondenten ervaren last door de stress thuis, leerachterstanden en zorgen om de ontwikkeling van kinderen. Maar ook de mondkapjesplicht en avondklok treffen specifieke groepen hard. De mondkapjesplicht leidt bij circa tien procent van de ondervraagden tot aanvallen van angst of paniek en herbeleving van eerdere trauma’s. De avondklok verhindert mensen om in stressvolle situaties naar buiten te gaan of  informele hulp te ontvangen. MIND roept de overheid op om bij de keuze en presentatie van maatregelen meer rekening te houden met de impact op de mentale gezondheid en meer maatwerk toe te passen.

Onderzoek onder ggz-panel
MIND behartigt de belangen van cliënten en overlegt met regelmaat met het Ministerie van VWS, VNG en zorgorganisaties over ggz en corona. Om gefundeerde input te kunnen geven over de situatie en behoefte van cliënten en naasten, zet MIND met regelmaat een vragenlijst uit onder haar ggz-panel waar mensen met psychische problemen aan deelnemen. Het eerste onderzoek naar de impact van corona door MIND was in maart 2020 en werd herhaald in april, juni en november 2020. De huidige uitvraag vond plaats van medio februari tot begin maart 2021, ruim 1000 panelleden  namen aan het onderzoek deel. De resultaten van het onderzoek brengt MIND onder de aandacht van beleidsmakers en hulpverleners in de geestelijke gezondheidszorg.