Het project SPACETIME krijgt hiervoor 12 miljoen van de Europese Unie

Jaarlijks krijgen ruim 14.500 Nederlanders te horen dat ze longkanker hebben. Het grootste deel daarvan overlijdt aan de ziekte, ondanks behandeling. Een groep internationale onderzoekers onder leiding van Amsterdam UMC Cancer Center Amsterdam gaan longtumoren ontrafelen, om te kunnen voorspellen welke patiënten wel en welke niet gebaat zijn bij immuuntherapie. Het project SPACETIME krijgt hiervoor 12 miljoen van de Europese Unie.

Binnen het SPACETIME-project gaan de onderzoekers veel nieuwe kennis over de ontwikkeling van het zogeheten ‘longkanker-micromilieu’ vergaren. Daarmee wordt de samenwerking tussen kankercellen, immuuncellen en steuncellen die zich in tumoren bevinden, bedoeld. “Het is inmiddels zonneklaar dat een tumor geen doelloos woekerende klomp cellen is, maar juist een georganiseerde mix van cellen die zowel binnen als buiten de tumor interacties aangaan”, zegt een van de coördinatoren Febe van Maldegem, onderzoeker bij Amsterdam UMC. Om deze zeer complexe samenhang beter te begrijpen, brengen de wetenschappers van SPACETIME dit micromilieu op microscopieniveau ruimtelijk in kaart (‘SPACE’). Zij doen dit met tumorweefsel van patiënten met longkanker in verschillende stadia, van het beginstadium tot en met het eindstadium van de ziekte (‘TIME’).

Onderliggende patronen
De samenstelling van het micromilieu kan bepalen hoe een patiënt reageert op bijvoorbeeld immuuntherapie. Alle gegevens die de onderzoekers verzamelen, verbinden ze via computermodellen aan elkaar. Zo krijgen ze de onderliggende patronen te zien. Deze patronen testen zij vervolgens uit op voorspellende waarden bij bepaalde behandelingen. Dit helpt artsen de patiënten beter te adviseren over welke behandeling ze nodig hebben. Mede-coördinator Marieke Fransen en onderzoeker bij Amsterdam UMC hoopt aan het eind van het project enkele goede biomarkers in handen te hebben die een voorspeller kunnen zijn voor het succes van specifieke therapieën. Op die manier hoeft een deel van de patiënten niet te worden belast met een onnodige therapie.

Horizon Europe: Mission on Cancer
SPACETIME duurt 5 jaar en wordt uitgevoerd door 15 partners in 7 Europese landen. Dit soort onderzoek is alleen mogelijk door nauwe samenwerking van meerdere onderzoekers met verschillende achtergronden. SPACETIME maakt deel uit van de EU Mission on Cancer. Doel van deze missie is om tegen 2030 het leven van meer dan 3 miljoen mensen te verbeteren door middel van preventie, genezing of betere behandeling; en om mensen die door kanker zijn getroffen, met inbegrip van hun families, langer en beter te laten leven.

Amsterdam UMC