Als reden voor deze wisselingen noemen zij het vaakst een verandering in de vergoeding van de medicatie of in de verkrijgbaarheid ervan

Ruim 40% van de mensen met een longziekte die meededen aan de jaarlijkse Nivel Longmonitor geeft aan dat zij in het afgelopen jaar één of meer keer gewisseld zijn van medicatie. Als reden voor deze wisselingen noemen zij het vaakst een verandering in de vergoeding van de medicatie of in de verkrijgbaarheid ervan.

De meeste mensen met een chronische longziekte gebruiken langdurig medicatie. Maar liefst 90% van de ondervraagde mensen met COPD gebruikt langer dan een jaar één of meerdere voorgeschreven medicijnen. Voor mensen met astma is dit 82% en voor mensen met zeldzame longaandoeningen 80%. Van deze medicijngebruikers geeft in totaal 42% aan dat zij in het afgelopen jaar één of meerdere medicatiewissels hebben meegemaakt.

Verandering in vergoeding vaak genoemd als reden
Een medicatiewissel kan verschillende redenen hebben, medische en niet-medische. In het vragenlijstonderzoek van de Longmonitor noemden de mensen met een longziekte het vaakst een niet-medische reden, namelijk dat het medicijn dat ze eerder gebruikten niet meer werd vergoed (25%). Hierbij zal het veelal om een merkwisseling gegaan zijn. Vooral mensen die van inhalatiemedicatie gewisseld zijn gaven dit als reden aan. De tweede reden die veel deelnemers noemden is ook een niet-medische, namelijk dat het medicijn niet langer verkrijgbaar is (23%). Dit leidde tot wisseling van merk of van het medicijn zelf. Als medische redenen werden genoemd dat het oude medicijn niet goed meer werkte (21%) of bijwerkingen gaf (13%). Opvallend is dat één op de vijf mensen (21%) aangaf dat de reden van de medicijnwissel hen niet was verteld.

Het onnodig omzetten op andere medicijnen kan grote gevolgen hebben voor de gezondheid. Mensen voelen zich soms benauwder en zieker na omzetting naar een ander medicijn. Als het niet anders kan, dan moeten mensen met een longziekte duidelijke instructies krijgen over het gebruik van hun nieuwe medicijn van bijvoorbeeld, hun arts, longverpleegkundige of van hun apotheker. Michael Rutgers / directeur Longfonds

De inhalatie-instructie verdient structureel aandacht
Mensen met een longziekte die een inhalator gebruiken kunnen problemen ondervinden bij het gebruik van nieuwe medicatie, omdat er verschillen zijn tussen inhalatoren. Een goede persoonlijke instructie over het gebruik van de nieuwe inhalator is daarom essentieel, evenals het regelmatig herhalen van deze instructie.

In het vragenlijstonderzoek gaven bijna alle deelnemers aan de Longmonitor die een inhalator gebruiken (95%) aan dat zij in het verleden een persoonlijke instructie hadden gehad. Hoewel 70% van hen ook herhaalinstructies kreeg, gebeurde dit nog niet vaak op vaste, regelmatige momenten, bijvoorbeeld bij periodieke controles.

Uit onderzoekt blijkt dat veel gebruikers van inhalatiemedicatie vaak onbewust fouten maken in het gebruik, zoals te hard of te zacht inhaleren. Dit geldt voor nieuwe gebruikers, maar ook voor veel mensen die zich al ervaren voelen en inhalatiemedicatie langdurig gebruiken. Duidelijk instructies en regelmatige herhaling zou goed gebruik van inhalatiemedicatie kunnen ondersteunen. Roland te Paske, MSc / Junior onderzoeker (promovendus) Farmaceutische Zorg

Over het onderzoek
De Longmonitor bestaat uit een vragenlijst die jaarlijks wordt afgenomen bij een landelijk panel van mensen met astma, COPD en zeldzame longziekten. De hier gepresenteerde resultaten betreffen geen feitelijke voorschrijf- en uitgiftecijfers maar de beleving van de gebruikers. Het vragenlijstonderzoek is uitgevoerd juli en augustus 2022. De vragenlijst is in totaal door 881 mensen met een longziekte ingevuld; 249 mensen met COPD, 335 mensen met astma en 297 met een zeldzame longziekte. Van de ondervraagde mensen zijn 617 lid van het Panel Mensen met een Longziekte, het responspercentage onder deze panelleden was 80%. Daarnaast waren 264 mensen lid van een patiëntenvereniging voor zeldzame longziekten; zij maken geen deel uit van de Longmonitor maar vulden wel eenmalig de vragenlijst.

Over de Nivel Longmonitor
Sinds 2001 voert het Nivel een jaarlijkse meting uit met de Longmonitor, met subsidie van Longfonds. Het doel is inzicht te geven in de situatie van mensen met een longziekte in Nederland. De Longmonitor wordt uitgevoerd onder leden van het Nivel-panel Mensen met een Longziekte, waar mensen met een medische diagnose astma en/of COPD en mensen met een zeldzame longziekte aan deelnemen. Dit panel maakt deel uit van het grotere Nationaal Panel Chronisch zieken en Gehandicapten van het Nivel. In Dossier Longmonitor vindt u al het Nivel-onderzoek van de Longmonitor bij elkaar.

Bron: Nivel