Fluorescentie beeldvorming wordt in het UMCG al sinds 2011 veelvuldig bij patiënten met kanker toegepast binnen de chirurgische oncologie

In een eerste studie bij patiënten met verschillende soorten kanker, bleek een nieuw ontwikkelde tracer die fluorescerend licht geeft bij tumoren, onafhankelijk van het tumor-type efficiënt, veilig en algemeen klinisch toepasbaar te zijn. Deze pH-gevoelige tracer kon gecontroleerd geactiveerd worden vanuit de ‘uit-status’ naar de ‘aan-status’. Dit komt door de lage zuurgraad in de diverse onderzochte tumoren. Deze nieuwe tracer is nu klinisch getest. Het is onderzocht bij patiënten met borstkanker, slokdarmkanker, colorectaal kanker en hoofd-halskanker. De bevindingen van dit onderzoek zijn in het gezaghebbende tijdschrift Nature Communications gepubliceerd.

Fluorescentie beeldvorming wordt in het UMCG al sinds 2011 veelvuldig bij patiënten met kanker toegepast binnen de chirurgische oncologie. Hierbij wordt vaak gebruik gemaakt van in-huis geproduceerde tumor-specifieke fluorescerende speurstoffen ook wel tracers genoemd. Een nadeel hierbij is dat er tot nu toe geen ‘one-size-fits-all’ tracer bestaat die onafhankelijk van het tumor type altijd zal oplichten. 

Eerste ‘one size fits all’-tracer ontwikkeld
Bijna 100 jaar geleden heeft professor Warburg al beschreven dat tumoren een zuur milieu hebben als gevolg van een veranderd metabolisme in de snelgroeiende kankercel, bekend geworden als het Warburg-effect. De huidige standaard PET-beeldvorming is gebaseerd op dit veranderde metabolisme door gebruik te maken van radioactief glucose. Onderzoekers in Dallas, USA hebben zich gericht op het zure milieu in tumoren en zo een pH-gevoelige, fluorescerende nanopartikel ontwikkeld. Deze tracer kan - onafhankelijk van de tumor soort – zichzelf ‘aan’ zetten door de lage pH die aanwezig is in alle tumoren die in een orgaan ontstaan. Hiermee hebben de Amerikaanse onderzoekers voor het eerst een ‘one-size-fits-all’ fluorescerende tracer ontwikkeld, ONM-100 genaamd.

Sneller beschikbaar in kliniek
Het voordeel van deze nieuwe en breed inzetbare ‘aan-uit’ fluorescerende tracer is dat deze ingezet kan worden voor beeld-geleide chirurgie en pathologie bij een groot aantal verschillende tumor-types. Daardoor kan deze dus sneller beschikbaar komen voor verdere klinische implementatie, nu de eerste ervaringen met patiënten positief zijn verlopen. Op dit moment vindt een fase 2-studie plaats in de Verenigde Staten waar TRACER bij betrokken is. Bij deze studie zijn meer patiënten betrokken dan bij de tot dusverre uitgevoerde studies. De eerste resultaten hiervan worden aan het einde van dit jaar verwacht. 

In het UMCG is dit onderzoek verricht door arts-onderzoekers Floris Voskuil en Pieter Steinkamp o.l.v. professor Go van Dam. Zij deden dit in samenwerking met de University of Texas Southwestern (Dallas, USA), het Martini Ziekenhuis Groningen en twee start-up bedrijven OncoNano Medicine (Dallas, USA) en TRACER BV (een start-up ontstaan vanuit het UMC Groningen).