Een sterke, goed functionerende eerstelijnszorg is van groot belang voor de samenleving en de gezondheidszorg als geheel

Het wordt tijd om anders te kijken naar eerstelijnszorg. Dat stelt de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving in haar rapport ‘De basis op orde’. In het advies neemt de Raad de huisarts en wijkverpleging onder de loep. ‘Eerstelijnszorg is decennialang het paradepaardje van de Nederlandse gezondheidszorg geweest, maar staat nu zwaar onder druk. Dat kunnen we niet accepteren. Het is daarom de hoogste tijd voor verandering’, zo stelt het advies. ActiZ, branchevereniging van zorgorganisaties, herkent de aanbevelingen die de Raad doet en het belang dat wordt toegekend aan de eerstelijnszorg. ‘Als de eerste lijn vastloopt, loopt immers de hele zorg vast.’

‘Zoals de Raad het in ‘De basis op orde’ zegt, kunnen we het zelf niet beter omschrijven’, zegt Wil van de Laar van de ActiZ kerngroep Zorg Thuis: ‘Een sterke, goed functionerende eerstelijnszorg is van groot belang voor de samenleving en de gezondheidszorg als geheel.’ De Raad roept in haar advies op om anders te kijken naar eerstelijnszorg: die moet meer op waarde worden geschat, ook wat betreft het belang voor de hele zorg, en moet meer verbonden worden met het sociaal domein en meer ingebed zijn in de wijk. Van de Laar: ‘Daar is ActiZ het uiteraard volmondig mee eens’.

Erken in woord én daad dat eerstelijnszorg van cruciale waarde is voor de samenleving.‘De basis op orde \ Raad voor Volksgezondheid en Samenleving

Anders kijken, anders organiseren
De Raad stelt ook dat anders kijken, ook anders organiseren betekent. ‘Dat klopt’, ziet Van de Laar, ‘neem bijvoorbeeld wijkgerichte preventie: de wijkverpleegkundige kan daarmee een belangrijke rol spelen in het voorkomen van zwaardere zorg. Maar de zorgverzekeraar zegt: ‘Het is geen zorg vanuit de Zorgverzekeringswet, dat betalen we niet’, en de gemeente zegt: ‘Het is wijkverpleegkundige zorg en dus financieren we dat niet van de Wmo’. Tsja, zo komen we er natuurlijk niet. Ik ben daarom blij dat de Raad constateert dat versterking van de eerste lijn vraagt om investering in en het faciliteren van samenwerking binnen en rondom de eerste lijn. Wat ActiZ betreft geldt dat zeker voor beschikbaarheid van avond-, nacht- en weekendzorg, coördinatie van zorg en specialistische verpleging, waar concurrentie tussen zorgorganisaties niet aan de orde is, maar des te meer het maatschappelijke belang dat het er is.’

Fundament van onze zorg
‘Bijdragen aan het bevorderen van (volks)gezondheid en aan het betaalbaar en toegankelijk houden van de gezondheidszorg vormt de kernopdracht van eerstelijnszorg voor de samenleving.’, zo schrijft de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving over de waarde van wijkverpleging en huisartsen. ‘Covid heeft eens te meer duidelijk gemaakt dat de zorg in Nederland een keten is, die sterk van elkaar afhankelijk is’, zegt Van de Laar. ‘Goede en voldoende medisch specialistische zorg kan niet zonder uitstroom naar eerstelijnsverblijf of geriatrische revalidatie. En zorgprofessionals in de eerstelijn: de  wijkverpleegkundige, huisarts, fysiotherapeut of apotheker,  zijn het fundament van onze zorg. Hun brede blik moeten we koesteren.’

Vertrek vanuit het beeld dat eerstelijnszorg een basisvoorziening is waar iedereen makkelijk terecht moeten kunnen als dat nodig is. ‘De basis op orde’ \ Raad voor Volksgezondheid en Samenleving

Einde aan marktwerking?
In het onderzoek ‘Wachten op wijkverpleging’ constateerde ActiZ eerder al, evenals de Raad nu, dat de wijkverpleging onder druk staat. Het pleidooi van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving voor herwaardering past in dat licht bij de afspraken in het Integraal Zorgakkoord om de eerstelijnszorg te versterken.

Van de Laar: ‘Er staan veel interessante aanbevelingen in het advies, ook die de kern van ons zorgstelsel raken als het gaat over competitie en samenwerking. We voelen ons ermee gesteund in de beweging die nodig is om de eerstelijnszorg te versterken. Bijvoorbeeld waar het gaat om het lonend maken van samenwerking, bekostiging van wijkverpleging inclusief tijd en ruimte voor scholing en innovatie en congruent inkoopgedrag van zorgverzekeraars. We blijven ons als ActiZ hardmaken voor beperking van mededingingsregels die samenwerking tussen zorgverleners belemmeren, voor reële tarieven van waaruit zorgorganisaties goede wijkverpleging kunnen organiseren en meer loonruimte voor betere salarissen in de thuis- en verpleeghuiszorg.’

Raad voor Volksgezondheid en Samenleving - ‘De basis op orde’

Bron: ActiZ